آتش سوزی استاد ایرانی دانشگاه کالیفرنیا و لس آنجلس / ضرورت تغییرات اساسی در سیاست های توسعه شهری در آمریکا / درس های لس آنجلس برای تهران چیست؟

گروه اندیشه: آتش سوزی لس آنجلس می تواند درس های زیادی برای تهران در آستانه یک زلزله بزرگ داشته باشد. اگر بر اساس وقوع زلزله خساراتی مانند لس آنجلس به تهران وارد شود چه آسیبی به توسعه ملی وارد می کند؟ درس های آموخته شده از آتش سوزی لس آنجلس زمانی قابل درک است که بدانیم آتش سوزی مذکور تا 275 میلیارد دلار خسارت وارد کرده است. حال باید پرسید که علل اصلی آتش سوزی های بزرگ در لس آنجلس چیست؟ مقامات آمریکایی عوامل مختلفی از تغییرات آب و هوایی گرفته تا ناکارآمدی آتش نشانی لس آنجلس یا کمبود آب در لوله های آتش نشانی را در نظر گرفته اند. با همه این اوصاف، پروفسور نجم الدین مشکاتی در مقاله ای که مورد توجه رسانه ها و افکار عمومی این کشور در آمریکا قرار گرفت، به صراحت تاکید کرد: «بر اساس تحقیقات و تجربیات من، تنها یک کمیسیون مستقل و ملی تحقیقاتی در بالاترین سطح می تواند مشکلات را حل کند. درگیری با این فاجعه را به طور کامل توضیح می دهند توانایی انجام تحقیقات جامع به دلیل ملاحظات سیاسی، محدودیت‌های حوزه نظارت و محدودیت‌های بوروکراتیک، تلاش‌های آنها اغلب محدود و مخدوش می‌ماند و مهم‌تر از همه، فاقد استقلال واقعی است. او این توصیه را بر اساس علم و تجربه خود بیان کرده است.

استاد نجم الدین مشکاتی او عضو هیئت ایمنی انرژی دریایی خلیج مکزیک، هیئت ادغام سیستم انسانی آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی ایالات متحده، عضو هیئت اعتباربخشی مراکز پزشکی آمریکا، و هیئت مدیره کارشناسان اداره هوانوردی و فضایی آمریکا برای بررسی ایمنی خطوط هوایی بوئینگ سال گذشته، او به عنوان عضو مستقل سه نفره انتخاب شد کمیته نظارت بر ایمنی نیروگاه هسته ای Diablo Canyon (DCISC) در ایالت کالیفرنیا و روی این کمیته کار می کند.

***

آتش سوزی های لس آنجلس یک فاجعه ملی با ابعاد بی سابقه است. در حالی که مقامات شهری، فرماندار کالیفرنیا و رئیس جمهور آمریکا به عنوان یک استاد مهندسی که بیش از 40 سال در لس آنجلس زندگی کرده و گذرانده است، مشغول اتهام زدن یکدیگر و تسویه حساب های سیاسی در مورد علل این بحران هستند. بیش از 40 سال در زمینه مطالعه حوادث غیرمترقبه و تحقیق در مورد بلایای طبیعی و انسانی، معتقدم رویدادی با این میزان تلفات جانی و صدها میلیاردی خسارت دلار نیاز به پاسخ عمیق تر و جامع تری دارد.

چندین مشکل به عنوان دلایل اصلی احتمالی این آتش سوزی گسترده مطرح شده است. این مشکلات شامل مدیریت نادرست منابع آب، تخصیص نامناسب منابع آتش نشانی، کاهش بودجه سازمان آتش نشانی، مدیریت ضعیف ریسک، شعله ور شدن مجدد آتش در زیر خاکستر آتش سوزی های قبلی و شرایط خشک ناشی از تغییرات اقلیمی است. شایعات و تئوری های توطئه نیز به طور گسترده منتشر شده است.

به عنوان عضو یا مشاور، در تحقیقات بین المللی، ملی و ایالتی درباره رویدادهایی مانند نشت گاز، انفجار سکوهای دریایی، نشت نفت و آلودگی دریاها، حوادث نیروگاه هسته ای، انفجار پالایشگاه ها و اخیراً سوانح هوایی شرکت کرده ام. به نظر من، آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس نیز نیازمند یک تحقیق جامع و مشابه است که از نظر فنی دقیق، چند رشته‌ای، بی‌طرفانه، غیرسیاسی و کاملاً مستقل باشد. یک سناتور کالیفرنیا نیز بر لزوم انجام چنین تحقیقاتی تاکید کرده است. نقل قولی که اغلب به آلبرت انیشتین نسبت داده می شود: “محکوم کردن قبل از تحقیق، نهایت جهل است” به درک و اهمیت این موضوع بیشتر کمک می کند.

رویدادهای طبیعی + واکنش های انسانی

بلایای طبیعی مانند آتش سوزی، زلزله و سونامی اغلب به عنوان عوامل محرک اصلی ظاهر می شوند. این رویدادها که به خودی خود ویرانگر هستند، اگر نتیجه تصمیمات انسانی باشند، می توانند عواقب بسیار فاجعه بارتری داشته باشند. طبیعت تأثیر اولیه را ایجاد می کند، اما تعامل پیچیده عوامل انسانی، سازمانی و فناوری می تواند این تأثیرات را کاهش داده یا تشدید کند.

به نظر من اپراتورها، نیروهای انسانی مسئول و اولین امدادگران اولین و در عین حال آخرین لایه دفاعی (زره) جامعه در برابر مرگ و ویرانی در لحظات حساس پس از وقوع بلایای طبیعی یا نقص فنی شدید یا شکست سیستم های فناورانه . می توان و باید آنها را سپر اولیه، تعدیل کننده پیامدها در میان مدت و ناجی نهایی دانست]به نقل از نسخه کامل مقاله انگلیسی قبل از انتشار: حقیقت این ادعا در نقش پررنگ و موثر اپراتورها در حوادث نیروگاهی سلاح های هسته ای و واکنش سریع و هوشمندانه خلبانان و خدمه پرواز بارها در سوانح هوایی مشاهده شده است.[.

آخرین باری که این واقعیت را شخصاً و به ‌وضوح مشاهده کردم که درکمیته‌ای از آکادمی ملی علوم آمریکا، در بررسی حادثه هسته‌ای فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ در ژاپن فعالیت داشتم. انفجارها و انتشار مواد رادیواکتیو در نیروگاه فوکوشیما دایچی در اثر زمین‌لرزه و سونامی رخ داد، اما بررسی‌های جامع یک هیٌت بلند پایه در ژاپن آشکار کرد که این رویداد در واقع یک «فاجعه ناشی از دخالت بشر یا انسان ساز» بوده، فاجعه‌ای که از قصورهای فردی مسٌولان وکمکاری سازمانی در سطوح دولتی و شرکت صاحب نیروگاه ناشی شده بود.

سرنوشت نیروگاه هسته‌ای اونگاوا که تنها ۳۹ مایل از فوکوشیما فاصله داشت، نیز شایان توجه است. با وجود نزدیکی بیشتر به کانون زلزله و مواجهه با سونامی قدرتمندتر، راکتورهای اونگاوا، که از نظر نوع و قدمت مشابه راکتورهای فوکوشیما بودند و تحت مقررات مشابه دولتی فعالیت می‌کردند، تقریباً بدون آسیب باقی ماندند. این تفاوت فاحش، هرگونه ادعا را مبنی بر اجتناب‌ناپذیری ویرانی فوکوشیما، یا اینکه این حادثه صرفاً به قهر طبیعت ویا بلا یای طبیعی نسبت داده شود کاملاً رد می‌کند.

در ایالات متحده نیز کمیسیون‌های عالی و بلند مرتبه به بررسی حوادث مشابه پرداخته‌اند. به عنوان نمونه:

*کمیسیون رئیس‌جمهور درباره حادثه هسته‌ای تری مایل آیلند در سال ۱۹۷۹ نقل ازی تاریخی با عنوان Kemeny Report منتشر کرد. این نقل از نتیجه‌گیری کرد که علت اصلی این حادثه، فاکتورهای انسانی نظیر آموزش ناکافی اپراتورها و رویه‌های پیچیده و مبهم بوده است، نه صرفاً نقص تجهیزات. این نقل از انتقادات شدیدی را متوجه کمیسیون نظارت و مقررات هسته‌ای (NRC) کرد که بر ایمنی صنعت انرژی هسته‌ای در امریکا نظارت دارد و تغییر ساختاری کامل این نهاد را توصیه نمود. همچنین، این نقل از خواستار بهبود تدابیر ایمنی، آموزش اپراتورها و آمادگی اضطراری در صنعت انرژی هسته‌ای شد.

*کمیسیون‌های مستقل به بررسی انفجار شاتل فضایی چلنجر در سال ۱۹۸۶ و شاتل فضایی کلمبیا در سال ۲۰۰۳ پرداختند. این بررسی‌ها نشان دادند که باوجود فاصله ۱۷ ساله میان این دو حادثه، مشکلات سیستماتیک مشابهی در وقوع هر دو نقش داشته‌اند. همچنین، این کمیسیون‌ها توصیه‌هایی جامع برای ارتقای فرهنگ ایمنی و بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری ناسا ارائه کردند.

*دو بررسی ملی – یکی توسط یک کمیسیون ویژه ریاست جمهو ری و دیگری توسط آکادمی ملی مهندسی و شورای ملی تحقیقات که من هم در آن عضویت داشتم، حادثه انفجار و نشت نفت سکوی دیپ‌واتر هورایزن شرکت British Petroleum (BP)، در سال ۲۰۱۰ را مورد ارزیابی قرار دادند. این فاجعه جان ۱۱ کارگر را گرفت، ۱۶ نفر را به‌شدت مجروح کرد و باعث نشت حدود ۱۳۴ میلیون بشکه نفت به خلیج مکزیک شد.

هر دو نقل از تأکید کردند که فرهنگ ایمنی ضعیف و رویه‌های ناکارآمد شرکت BP، همراه با نقص‌های فنی، نظارت‌های ضعیف و بازرسی‌های ناکافی، از عوامل اصلی وقوع این حادثه بوده‌اند. این کمیسیون‌ها پیشنهادهای موثری برای بهبود ایمنی و کاهش ریسک در حفاری‌های فراساحلی ارائه کردند.

تحلیل آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس

بر اساس پژوهش‌ها و تجربیات من، تنها یک کمیسیون تحقیقاتی مستقل و ملی در سطح عالی می‌تواند علل پیچیده و درهم‌تنیده این فاجعه را به‌طور کامل روشن کند. سازمانهای دولتی، نهادهای نظارتی و قضایی و کمیته‌های قانون‌گذاری به‌طور اجتناب‌ناپذیر در چنین تحقیقاتی ناکام می‌مانند. این نهادها به دلیل ملاحظات سیاسی ، محدودیت‌های حیطه نظارت و قید و بند های بوروکراتیک، توانایی بررسی جامع را ندارند. تلاش‌های آن‌ها اغلب محدود و مخدوش باقی می‌ماند و از همه مهم‌تر، از استقلال واقعی برخوردار نیستند.

فرماندار کالیفرنیا به اداره‌های آب و خدمات شهری لس‌آنجلس دستور داده است که علت خشک شدن شیرفلکه های آتش‌نشانی، که مانعی جدی برای اطفای حریق بود، را بررسی کنند. اما این تحقیق صرفاً بر مشکلات تأمین آب در محله Pacific Palisades متمرکز است و سایر آتش‌سوزی‌ها مانند آتش‌سوزی Eaton در نزدیکی شهر Pasadena را که خسارات بیشتری وارد کرده است، در بر نمی‌گیرد.

ساده‌ترین راه برای راه‌اندازی یک بررسی جامع و عالی درباره آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس، این است که دولت فدرال و کنگره این کشور به آکادمی‌های ملی علوم، مهندسی و پزشکی و شورای ملی تحقیقات ماموریت دهند تا یک کمیسیون مستقل و ملی تشکیل دهند. آکادمی‌های ملی، سازمان‌هایی خصوصی و غیرانتفاعی هستند که در سال ۱۸۶۳ توسط رئیس‌جمهور وقت آبراهام لینکلن تأسیس شدند تا مشاوره‌ای مستقل و بی‌طرفانه درباره مسائل پیچیده به کشورو ملت ارائه دهند. شورای ملی تحقیقات نیز بازوی اجرایی آکادمی‌های ملی است.

معمولاً چنین پژوهش‌هایی توسط فردی برجسته با اعتبار ملی یا یک دانشمندمشهور رهبری می‌شود و توسط هیئتی از کارشناسان صاحب صلاحیت در سطح کشور از دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و بخش عمومی و سازمان‌های غیردولتی انجام می‌گیرد.

آکادمی‌های ملی به دلیل انجام مطالعاتی مستقل، علمی و بیطرفانه شهرت دارند. اعضای کمیته های این آکادمی‌ها به‌طور کامل از نظر تخصص فنی و تضاد منافع بررسی می‌شوند. تمامی مطالعات آن‌ها تحت بررسی و بازبینی همتایان علمی قرار می‌گیرند، تجربه ثابت کرده که این فرآیند تضمین‌کننده دقت علمی و اعتبار آن‌ها است.

هنگامی که دولت فدرال از آکادمی‌ها درخواست انجام یک مطالعه می‌کند، کنگره از طریق یک نهاد مرتبط، بودجه آن را تأمین می‌کند. برای آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس، اسپانسر فدرال میتواند وزارت مسکن و توسعه شهری ایالات متحده (HUD) یا آژانس مدیریت بحران فدرال (FEMA) باشد.

آیا مطالعه‌ای که توسط کنگره و دولت فدرال پیشنهاد و تأمین مالی شده است، می‌تواند متعادل و بیطرفانه باشد؟ از دیدگاه من، اگر آکادمی‌های ملی علوم و بازوی تحقیقاتی آن شورای ملی تحقیقات آن را انجام دهند، پاسخ مثبت است. آکادمی‌ها سابقه‌ای قوی در بررسی مسائل پیچیده، از جمله برنامه‌ریزی برای بلایا طبیعی، واکنش، احیا و بازسازی، ارزیابی ریسک و آتش‌سوزی‌های طبیعی و گسترده دارند. توصیه‌های آن‌ها نیز به بهبود سیاست‌های عمومی و قانونگذاری منجر شده است.

درس‌هایی برای بلایای آینده

من آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس را هشداری جدی برای سراسر کشور می دانم. شکاف روزافزونی میان رویدادهای حاد غیر مترقبه ناشی از تغییرات اقلیمی ( که به وضعیت جدید اما عادی کره زمین تبدیل شده) و توانایی و ظرفیت برنامه‌ریزی، آمادگی، و قابلیت های واکنش شهرها و جوامع مشاهده می‌شود.

برای مواجهه با این چالش‌های بی‌سابقه، تغییرات بنیادی در سیاست‌گذاری عمومی ضروری است. مقامات دولتی و برنامه‌ریزان باید به‌صورت پیش‌دستانه آماده شوند تا با سناریوهایی دست وپنجه نرم کنند که تا پیش از این غیرقابل تصور به نظر می‌رسیدند. به‌عنوان نمونه، در حالی که ساکنان جنوب کالیفرنیا به آتش‌سوزی‌ها عادت دارند، سازمان‌های مسوول در لس‌آنجلس آمادگی لازم برای مقابله همزمان با چندین آتش‌سوزی بزرگ را نداشتند. سیل‌های ناشی از طوفان Helene در کارولینای شمالی در سپتامبر ۲۰۲۴ نیز نمونه‌ای دیگر است. بارندگی در مناطق جنوبی Appalachians به سطحی رسید که بر اساس داده‌های آماری تنها هر هزار سال یک‌بار انتظار می‌رفت.

برای آماده‌سازی در برابر چنین رویدادهایی، سازمان های دولتی در تمامی سطوح باید رویکردهای خود را در ارزیابی خطرات، مدیریت ریسک و واکنش‌های اضطراری باز نگری کنند. به باور من، یک بررسی اصولی ٬ جامع و متعادل درباره آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس می‌تواند به تمام شهرها و نواحی سراسر ایالات متحده کمک کند تا رویکرد خود را به برنامه‌ریزی برای شرایط اضطراری دگرگون و به روز کنند.

*اصل این مقاله پس از طی مراحل متعددغرلباگری و ویراستاری پایگاه اینترنتی The Conversation تحت عنو ان

 A national, nonpartisan study of the Los Angeles fires could improve planning for future disasters

در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵  در این پایگاه منتشر شد و بلافاصله روزنامه ها و منابع خبری دیگری در آمریکا مثل   Phys.orgبه باز نشر آن پرداختند.  

اصل مقاله انگلیسی توسط آقای علی فرشید، دانشجوی دکترا در علوم آب در دانشگاه ایالتی یوتا، ترجمه و با بازبینی و تایید پروفسور مشکاتی به فارسی برگرداننده شده است.

 -پروفسور نجم الدین مشکاتی استاد مهندسی و روابط بین‌الملل، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی

بیشتر بخوانید: 
 چرا رییس‌جمهور اصرار بر به‌کارگیری کارشناسان دارد؟ / چرا برای ما فرقی نمی کند تاریخ بخوانیم یا نخوانیم؟
چشم انداز تیره و تار محیط زیست / نیازمند انقلاب محیط زیستی هستیم
بودریار: مانند بیمار مبتلا به ایدز، همه دچار نقص ایمنی شده‌ایم / جوامع آمریکایی و اروپایی شکسته، ویروسی و سرطانی هستند
محیط زیست در برنامه هفتم توسعه جایی ندارد / ایران چگونه از رتبه ۵۳ به رتبه ۱۳۳ سقوط کرد؟ / چرا ایرانیان آینده نگر نیستند؟

۲۱۶۲۱۶