آیا فرهنگ اسپند سیگار کشیدن و قربانی کردن ریشه در سنت ها دارد؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، آیا قربانی کردن، شکستن تخم مرغ و دود کردن اسپند ریشه در سنت دارد؟ در این متن به بررسی سه رسم رایج در فرهنگ ایرانی از منظر روایات و روایات می پردازیم.

به روایت حوزه، از جمله سنت هایی که از گذشته در بین مردم رایج بوده، کشیدن اسپند و ریختن خون است.

سوال: ریختن خون به مناسبت های مختلف و توصیه به شکستن تخم مرغ و کشیدن اسپند در بین مردم بسیار رایج است. آیا برای هر کدام از اینها در روایات توصیه شده است که چه آثاری دارد و در کجا باید استفاده کرد؟

پاسخ: همه مردم از بلایا و مشکلات می ترسند و سعی می کنند راه حلی برای پیشگیری از آن بیابند.

در این میان آداب و رسوم برای دفع مشکلات و بلاها و چشم زخم بین مردم رایج شده است. با توجه به خرافات برخی از آداب و رسوم رایج در بین عموم مردم، این موارد نیاز به بررسی و ارزیابی دارد.

در ادامه به اثرات شکستن تخم مرغ، کشیدن اسپند و قربانی کردن اشاره شده است.

الف. شکستن تخم

در بین برخی افراد مرسوم است که برای دفع شر، تخم مرغ را می شکنند یا جلوی لاستیک ماشین می اندازند. با جست و جو در منابع معتبر دینی، چیزی از شکستن تخم و همچنین خاصیت رفع آفات یا از بین بردن چشم زخم به دست نیامد. بنابراین، این اثر هیچ سندی ندارد و خرافه به نظر می رسد.

همچنین علاوه بر خرافه بودن، اشکال دینی نیز دارد; چون اسراف و ضایع است.

همچنین این کار می تواند ناشی از تهمت و سوء ظن به دیگران باشد که در دستورات دینی نیز از آن نهی شده است. توصیه می شود به جای این کار از طلسمات و دعاهای معتبری که از اهل بیت علیهم السلام نقل شده است برای رفع آفت و چشم زخم استفاده کنید.

ب اسپند دود کنید

در منابع روایی آثار و خواص چوب صندل (اسفند) بیان شده است. مثلاً در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ریشه و ساقه اسپند را شفا دهنده 72 بیماری دانسته اند. در روایتی دیگر گفته شده که این گیاه داروی ترس است.

در حديث ديگرى آمده است كه خوردن اين گياه به مدت 40 روز موجب تابش نور حكمت در دل مردم مى شود، ولى در منابع روايى از كشيدن آن يا ارتباط آن با چشم زخم و دفع بلا، روايتى به دست نيامده است. بنابراین چنین اثری فاقد منبع و سند معتبر است. مستحب است به جای این کار و تخم شکستن، از دستورات ضرب المثل و صحیحی که از اهل بیت علیهم السلام آمده است، برای دفع بلاها و مشکلات استفاده کنند.

ج فداکاری (خون ریختن)

یکی از آداب و رسوم رایج در بین مردم قربانی کردن است. مردم در مناسبت هایی حیواناتی مانند گاو و گوسفند را ذبح می کنند و به آن «خون ریختن» می گویند. لازم به توضیح است که این عمل امری است که در اسلام پذیرفته شده و در زمره آداب دینی به شمار می رود.

طبق دستورات دینی، قربانی واجب و مستحب است. در مواردی مانند قربانی در مراسم حج و نیز برای کفاره برخی از اعمال مانند شکستن نذر و قسم، این کار واجب است; اما به جز موارد واجب، در موارد دیگر نیز مستحب قربانی است که از آن به عنوان قربانی مستحبی یاد می شود.

برخی از این قربانیان در زیر شرح داده شده است:

1. عقیق

عقیقه قربانی گوسفندی در روز هفتم تولد فرزند است. در روایتی آمده است که سلامت کودک به عقیقه آن بستگی دارد، بنابراین عقیقه می تواند در دفع بلا مؤثر باشد و طبق روایات، اگر مردم در عقیقه خود شک داشته باشند، حتی در بزرگسالی نیز می توانند عقیقه کنند. و از اثرات آن بهره مند شوند. با توجه به تأکید اهل بیت علیهم السلام بر ریختن خون و ایثار در راه عقیقه و عدم جایگزینی آن با اعمال خیر دیگری مانند صدقه، می توان نتیجه گرفت که ایثار خود تأثیر دارد.

2. ولیما

در اسلام به شخصی که اتفاق خوبی داشته است توصیه شده است که مردم را دعوت کند و به شکل ولیمه به آنها غذا بدهد. در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «ولیمه جز در پنج مورد جشن نمی گیرد: در عروسی یا در خرس یا در اذار یا در محل کار یا در رکاز، و مراد از عروسی، ازدواج است، و خرس به معنای زاییدن و بچه دار شدن است، و «اذار» به معنای ختنه کردن است، و آن خریدن (یا ساختن) خانه است.

در برخی از احادیث توصیه شده است که مردم برای این کار قربانی و اطعام کنند. مثلاً در روز میلاد حضرت فاطمه سلام الله علیها، پیامبر صلی الله علیه و آله یک بز بزرگ قربانی کرد و همه مردم را به این مهمانی دعوت کرد.

و یا در مورد ولیمه خانا از پیامبر عظیم الشعان روایت داریم که: «کسی که در خانه باشد گوسفندی چاق را ذبح کند و به فقیر بدهد، خداوند فرمود: «اذار به مریض». هر کس خانه ای بسازد و گوسفندی فربه قربانی کند و گوشت آن را به فقرا بدهد و این دعا را بخواند: خدایا دور کن. مردان فاسق و شیاطین از من بردارند و این بنا را به من برکت بده، آنچه خواسته به او عطا خواهد شد».

نکته این است که در روایت آمده، دعا شده است که شر بدخواهان و دشمنان از سر مردم زدوده شود و آن خانه برکت یابد. بنابراین نتیجه این فداکاری را می توان دوری از شر این افراد و برکت رساندن به خانه دانست.

در مورد جشن عروسی نیز اشاره شده است که در مراسم عروسی حضرت فاطمه سلام الله علیها با دستور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به امیرالمومنین علیه السلام آماده شود. عده ای از یاران قوچی قوچی برای قربانی آماده کردند.

بنابراین از این روایات بر می آید که بر اساس سنت و سیره اهل بیت علیهم السلام، قربانی کردن و اطعام دادن مردم یکی از کارهای مناسب در ولیمه است. البته در این موارد نیز باید از کارهای خرافی یا غیرمستند پرهیز کرد; مثلاً کشتن حیوان جلوی چشم عروس یا زائر، خون مالیدن اشیا و… از کارهایی است که سند ندارد و صحیح نیست.

3. به هر حال قربانی

در برخی از احادیث به مناسبت خاصی اشاره نشده و عموماً به قربانی سفارش شده است. مثلاً در حديثى آمده است كه: «اللّه يحب الخون و طعام؛ (11) خداوند خون ريختن (قربانى) و اطعام را دوست دارد.

در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز چنین آمده است: «ایمان حسن خلق و اطعام غذا و ریختن خون است».

نکته ای که در این روایات وجود دارد، همزیستی توصیه به اطعام و قربانی (ریختن خون) است. اگر مردم قربانی کنند و همان قربانی را در قالب غذا به برادران دینی و نیازمندان بدهند و از آنها پذیرایی کنند، از هر دو ثواب (قربانی و طعام) بهره مند می شوند.

نکته قابل توجه این است که در روایات، اطعام دیگران موجب افزایش رزق، جریان برکت و نجات از بلاها و مشکلات می شود. بنابراین مردم می توانند با فداکاری و اطعام دیگران از این آثار بهره مند شوند.

همچنین در روایات آمده است که صدقه یکی از اموری است که موجب رفع بلا می شود. وقتی مردم قربانی می کنند و گوشت آن را به فقرا و نیازمندان صدقه می دهند، از گرفتاری ها و مشکلات دور می شوند. به عنوان نمونه در حدیثی از امام باقر علیه السلام آمده است: «صدقه، هفتاد بلا را از بلاهای دنیا با اموات دفع می کند؛ صدقه هفتاد بلا را از بلاهای دنیا و مرگ بد و دلخراش را دفع می کند. ” می کند.”

نتیجه گیری

دفع بدی و بدشانسی در بین مردم مرسوم شده است. شکستن تخم مرغ و کشیدن اسپند یکی از این موارد است. با جستجو، سندی مبنی بر انجام این کار و ارتباط آن با رفع آفت و زخم چشم یافت نشد.

قربانی (خونریزی) عمل دیگری است که برای دفع بلا انجام می شود. در منابع دینی به قربانی کردن در برخی مراسم مانند عقیقه و ولیمه توصیه شده است. در پاره ای از این روایات کارهایی مانند رفع بلاها و جلب نعمت و رزق به همین منظور ذکر شده است.

علاوه بر این، احادیثی وجود دارد که عموماً به فداکاری و خونریزی دستور می دهد. درست است که در این احادیث مستقیماً به دفع بلا در برابر قربانی اشاره نشده است، اما اطعام و انفاق که بعد از قربانی رایج است، می تواند باعث دفع بلا و مشکلات از مردم شود.