تاثیر شایعه پراکنی بر امنیت روانی جامعه از دیدگاه قرآن چیست؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، امنیت و آرامش روانی جامعه یکی از مهمترین مولفه های سلامت اجتماعی هر جامعه است. امنیت در جوامع مختلف نه تنها به معنای حفاظت از جان و مال مردم است، بلکه شامل ایجاد محیطی است که افراد بتوانند بدون ترس و اضطراب زندگی کنند و به فعالیت های روزمره خود بپردازند. آرامش روانی به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی سلامت اجتماعی به ارتقای کیفیت زندگی افراد و افزایش بهره وری و کارایی در سطح جامعه کمک می کند. در غیاب این آرامش، افراد دچار اضطراب، افسردگی و اختلالات روانی مختلف می شوند که می تواند آسیب های اجتماعی گسترده تری را به دنبال داشته باشد.

به روایت تسنیم، همچنین وجود آرامش روانی و امنیت اجتماعی باعث می شود افراد با همدلی و همکاری به سمت تحقق اهداف مشترک حرکت کنند. این فضا زمینه ساز تربیت نسل های سالم، داشتن روابط اجتماعی مثبت و ایجاد اعتماد عمومی است. بدون این امنیت و آرامش، جامعه دچار اختلافات، شکاف ها و چالش های جدی خواهد شد که می تواند به فروپاشی ساختارهای اجتماعی و اخلاقی منجر شود. بنابراین حفظ و تقویت امنیت و آرامش روحی وظیفه اساسی دولت ها، نهادهای اجتماعی و تک تک افراد جامعه است تا بتوانند محیطی امن و آرام را برای زندگی همگان فراهم کنند.

یکی از مسائلی که امنیت روانی جامعه را به چالش می کشد، شایعه پراکنی برای ایجاد ترس و ناامیدی در جامعه است. همان نکته ای که رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از خانواده های شهدای امنیت به آن اشاره کردند. او گفت:

وی ادامه داد: یک نکته مهم در مورد امنیت، امنیت روانی جامعه است، کمتر به این موضوع توجه می شود، یعنی مردم را مضطرب نکنیم، مردم را بترسان و مردد نکنیم، این خیلی مهم است، برخی افراد در افراد دچار شک و ترس ایجاد می کنند. اخباری که می‌دهند، با تفسیری که از واقعیت می‌کنند، قرآن از این نظر رد می‌کند به مدینه برویم؟» مرجفون یعنی کسانی که در دل مردم تشویش و ترس ایجاد می کنند، اگر دست از کارشان برندارند، خدای متعال به پیامبر می فرماید: «بیایید آنها را دعا کنیم.» شما را مأمور می کنیم که به سراغشان بروید و مجازاتشان کن.”

این آیه قرآنی که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره کردند در آیه 60 سوره احزاب است. خداوند می فرماید چرا منافقان و کسانی که در دلشان مرض است و مریضان شهر به آنها نگاه نکنیم؟ جز اندکی در آن است»؛ یعنی اگر منافقان و کسانی که در دلشان بیماری است [ضعف ایمان] و کسانی که در مدینه شایعات دروغین و نگران کننده منتشر می کنند [از رفتار زشتشان] آنها باز نیستند، ما شما را علیه آنها بلند می کنیم [که یا تبعیدشان کنی یا با آنان بجنگی]سپس در این شهر به جز تعداد کمی [که خالص و پاک هستند] آنها در کنار شما نخواهند ماند.»

در این آیه مرجفون را غیبت می کنند; این کلمه در لغت از ریشه «رجف» به معنای تکان دادن یا تکان دادن آمده است. در اینجا منظور کسانی است که شایعات و اخبار کذب را برای ایجاد ترس و اضطراب در جامعه منتشر می کنند. در آغاز اسلام، گروهی از منافقین در مدینه، هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به غزوات پرداختند، در میان مردم شایعه پراکنی کردند; گاهی می گفتند: پیامبر کشته شد و گاهی می گفتند اسیر شد. مسلمانانی که توانایی جنگیدن نداشتند و در مدینه ماندند، بسیار ناراحت شدند، شکایت خود را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند. به همین دلیل این آیه نازل شد و شایعه سازان را به شدت تهدید کرد و گفت (اگر دست از کار خود برندارند) شما را بر ضد آنها می اندازیم و در آیه بعد حتی دستور کشتن آنها را داد و گفت: و کشتند. ; اینها مطرودان هستند [از رحمت خدای] و هر جا یافت شوند باید دستگیر شوند و به سختی کشته شوند.» (تفسیر مثال)

حجت الاسلام قرائتی در تفسیر نور خود درباره این آیه می نویسد: «اگرچه شدیدترین تهدیدها در این آیه آمده و جامعه اسلامی همواره بیشترین ضربه را از شایعه سازان متحمل شده است، اما متاسفانه در کتب فقهی و حتی یکی از مجتهدان که سالها قاضی بوده می گوید: 54 کتاب فقهی و تحت عنوان را سرچ کردم. «ارجف» بابی پیدا نکردم».

همانطور که از این آیه و تفسیر آن بر می آید، شایعه پراکنی و ایجاد ترس و اضطراب در جامعه نه تنها از نظر شرعی و اخلاقی مذموم است، بلکه به شدت مورد نکوهش و تهدید قرار گرفته است. جامعه ای که امنیت روانی در آن وجود نداشته باشد نمی تواند به سمت پیشرفت حرکت کند و مردم نمی توانند با آرامش فعالیت های خود را انجام دهند. بنابراین جلوگیری از شایعه سازی و ایجاد اطمینان و آرامش در جامعه یکی از وظایف اصلی همه افراد و نهادهای اجتماعی است.