تربیت فرزند در خانه امیرالمومنین (علیه السلام) چگونه بود؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، نحوه تربیت فرزند یکی از جلوه های درخشان سیمای خانوادگی امیرالمومنین (ع) است. در این متن قصد داریم برخی از اصول تربیت فرزندان و حقوق آنها بر والدین را از دیدگاه امیرالمومنین (ع) بیان کنیم.

در روایت شفقنا آمده است که امیرالمومنین(ع) برای فرزندان حقوق فراوانی قائل بودند، اما از سوی دیگر وظایفی را برای فرزندان برشمردند که مهم ترین آن این است که فرزند در هر کاری از والدین خود اطاعت و پیروی کند. جز نافرمانی خداوند متعال. کند

1. انتخاب نام خوب برای کودک

2. گفتن اذان و اقامه در گوش کودکان و عقیقه (قربانی گوسفند) برای آنها.

3. با کودکان بازی کنید
((اشبه ابک یا حسن و وخله الحق الرسن).
و عبد الله زمانن و لا توال ظلهن)
پسرم، مثل پدرت باش، رشته ظلم را از حق بشکن! خدایی را بپرستید که صاحب نعمت های فراوان است و هرگز با صاحبان ظلم دوستی نکنید. این قطعه یکی از قطعات شعری است که حضرت زهرا(س) در هنگام بازی با فرزندان خود زمزمه می کرد. بدین ترتیب آنان را پذیرایی کرد و به آنان حکمت آموخت، زیرا خود امیرالمؤمنین (ع) می فرماید:
((کسی که فرزند دارد در راه تربیت او باید خود را در حد یک فرزند پایین بیاورد.))
امیرالمومنین (ع) نیز در کودکی به بازی هایی می پرداخت که یکی از آنها کشتی است. می گویند ابوطالب بین فرزندان خود و پسرعموهایشان کشتی برپا می کرد و علی همیشه بر همه پیروز می شد و این باعث خوشحالی ابوطالب می شد. در خانه علی علیه السلام، بین حسن و حسین علیهماالسلام، مسابقاتی از قبیل کشتی، خوشنویسی و کارهای دیگر برپا می شد و گاهی پیامبر برای افزایش شادی و نشاط ناشی از مسابقه در جمع آنان ظاهر می شد. احزاب را تشویق کردند.

4. رعایت اصل بی طرفی، عدالت و برابری بین کودکان
یکی از حساسیت های فرزندان، جانبداری و توجه ویژه والدین به یکی از فرزندان دیگر است که در روایات بر رعایت عدالت و برابری بین فرزندان و محبت کردن، هدیه دادن و توجه به ویژه توجه به حساسیت دختران در این مورد
به یک مثال زیبا از دقت حضرت زهرا در این مورد توجه کنید:
پیامبر (ص) حسن و حسین (علیهما السلام) را به مسابقه خوشنویسی تشویق کرد و فرمود: هر که خطش زیباتر باشد قدرتش بیشتر است. حسن و حسین (ع) هر کدام یک خط زیبا نوشتند. اما رسول خدا (ص) آنها را به مادرانشان راهنمایی کرد تا اگر در قضاوت دغدغه ای بود با محبت مادری جبران شود. زهرا علیهاالسلام نیز به این فکر افتاد که اصل بی طرفی را رعایت کند. قضاوت نهایی را به کوشش خوشان ربط داد، پس گردنبندش را از تن جدا کرد و بر سرشان ریخت و گفت: هر که از تو بذر بیشتری بگیرد، قوتش بیشتر است.

5. داشتن برنامه تمرین، تشویق و تربیت عبادی و دینی کودکان
– مثلاً نقل شده است که حضرت زهرا علیهاالسلام فرزندان خود را در طول روز می خواباند تا کاملا استراحت کنند و غذای مناسب و کمتری به آنها می داد تا با جسمی مطلوب تری در شب زنده داری شرکت کنند. و شرایط روحی . او از روش‌های دیگری مانند نماز و عبادت برای فرزندان خود استفاده می‌کرد رمضانشرکت در جلسات قرآن و مشارکت در امور خیریه از جمله کمک به فقرا و انفاق به نیازمندان که نقش تربیتی مؤثر همراهی با کودکان در هنگام انجام عبادات را می رساند.

6. الزام فرزندان به رعایت شئونات و اخلاق اسلامی
تأدیب کودک به معنای مکلف کردن او به شئونات و اخلاق اسلامی است، به این معنا که هر چند کودک حکمت آداب یاد شده را درک نمی کند، اما به دلیل تمرین و آمادگی، او را ملزم به انجام آنها می کنیم و این مهم است. این برای کودک است که احساس کند در تکلیف است، بداند که اگر تسلیم تکلیف نشود، با الزاماتی مواجه خواهد شد. علی علیه السلام در این باره می فرماید:
((کسی که ادب کند از بدی هایش کاسته می شود.))
و در روایات آمده است که وقتی کودک به 6 سالگی رسید او را به نماز وادار و اگر تحمل روزه داشت او را وادارش کنید.

7. استفاده از فرصت های مختلف برای تبادل تجربیات و مشاوره
امیرالمومنین علیه السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام از هر فرصتی برای بیان تجربیات خود استفاده می کردند. نامه امیرالمومنین به امام حسن (ع) یکی از این موارد است.
معرفی شبهات و انحرافات اجتماعی، توصیه به مطالعه تاریخ، انتخاب راه علاقه و اشتیاق، تحمل مصائب و مشکلات دنیا، قبول مسئولیت در حد توان، برقراری نظم در امور زندگی، تشخیص دوست از غیر دوست و گرم. ارتباط با خویشاوندان و تکریم آنان از برخی از این توصیه ها جملات اصلی است.
بدیهی است خانه ای که در آن ظریف ترین نکات تربیتی با این دقت رعایت می شود، محل تربیت افرادی چون امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و زینب(س) خواهد بود. در پایان بد نیست اشاره کنیم که با وجود اینکه امیرالمومنین علیه السلام حقوق زیادی برای فرزندان قائل شده اند، اما از طرفی وظایفی را نیز برای فرزندان برشمرده اند که مهمترین آنها این است که فرزند باید در هر کاری از والدین خود اطاعت کند جز نافرمانی از آنها. خداوند متعال اطاعت و اطاعت کند:
((حق پدر و مادر بر پدر و مادر، اطاعت در همه چیز است مگر در معصیت الله سبحان و تعالی))