توافق برای چه چیزی و با چه کسی؟ (توضیحات سیستمی)

«وفاق» مترادف با توافق یا توافق به معنای «توافق» است. هر توافقی به خودی خود بی معنی است. ممکن است یا غیر ممکن، بد یا خوب، خوب یا بد باشد. بنابراین «وفاق» بدون ذکر محتوای آن نامشخص است. در نتیجه معلوم نیست برای «وفاق» چه باید کرد یا می توان کرد.

توافق یک «وسیله» برای دستیابی یا نزدیک شدن به «هدف» یا «اهداف» است. توافق بین “طرف” یا “طرفین” انجام می شود. سه عامل عمده در توافق وجود دارد: «هدف»، «وسیله» و «طرفین» توافق. این عوامل محتوا، جهت، امکان، نتیجه، اقدامات و برنامه را تعیین می کنند.
بین دو عامل «وسیله» و «هدف» چهار نوع «رابطه منطقی» وجود داشته و ندارد. این روابط تعیین می کند که آیا امکان توافق بین طرفین یک داستان وجود دارد و اگر چنین است، چگونه است. این دسته توسط West Churchman و Russell Eyckoff توسعه داده شده است.

رابطه نوع اول – طرفین یک “هدف” مشترک دارند و در مورد “وسیله” توافق دارند. در این صورت با هم «همکاری» می کنند.
نوع دوم رابطه – طرفین اهداف متفاوتی دارند، اما در مورد «وسیله» دستیابی به اهداف «توافق موقت» دارند. در این صورت «ائتلاف» می کنند.
نوع سوم رابطه – طرفین هدف مشترکی دارند، اما نمی توانند بر سر وسیله به توافق برسند، در این صورت با یکدیگر «رقابت» می کنند.
نوع چهارم رابطه – طرفین نه “هدف” مشترکی دارند و نه بر سر “وسیله” توافق دارند. در این صورت آنها با یکدیگر «دعوا» می کنند.

مثال اولدر انتخابات اخیر ریاست جمهوری، طیف وسیعی از رای دهندگان به رئیس جمهور فعلی وجود داشت. این رای دهندگان اهداف متفاوتی داشتند، همه آنها انتخابات را وسیله ای مناسب برای اهداف مختلف خود می دانستند. عمل رای دهندگان نوعی «ائتلاف» بود.
مثال دوم سایر نامزدهای ریاست جمهوری به دنبال این بودند که پست ریاست جمهوری را برای خود به دست آورند. آنها پذیرفتند که انتخابات “وسیله ای” برای رسیدن به “هدف” آنهاست. با هم «رقابت» کردند.
مثال سومکسانی که هیچ یک از نامزدها را نپذیرفتند، نمی توانستند «ائتلاف» مذکور را بپذیرند. همچنین کسانی که اصلاً انتخابات را قبول نداشتند، آن را وسیله ای برای رسیدن به هدف خود نمی دانستند، مثلاً دموکراسی، در این صورت امکان همکاری، ائتلاف و رقابت در انتخابات با آنها منتفی شد. ; یعنی بر سر بودن یا نبودن، رای دادن یا نبودن در انتخابات «دعوا» داشتند. البته خود «مبارزه» انواع مختلفی دارد و لزوماً به معنای خشونت نیست.

نتایج اولیه بحث:
– توافق بدون تعیین هدف بی معنی است. برای وحدت ملی، تعیین «راهبردهای ملی» شرط لازم است.

– با تغییر نسبی انتخابات و در شرایط فعلی، «فرض می رود» که «گذر از وضعیت نامطلوب» مورد نظر دولت است. در این صورت «اجماع ملی برای انتقال» موضوعیت پیدا می کند. «گذر از وضعیت فعلی»، اهداف توافقنامه ملی یا راهبردها، سیاست ها و سیاست های کلی مشخص می شود. بازنگری در این اهداف یکی از ضروریات وحدت ملی است.

– با تعیین اهداف می توانید ابزارهای مربوطه را استخراج کنید. این دو تعیین می کنند که در اتحاد ملی با چه کسانی می توان «همکاری» یا «ائتلاف» کرد و با چه کسانی چاره ای جز «رقابت» و «دشمنی» نیست. با مخالفان تحول در «راهبردها» و «روش‌ها» برای دستیابی به آنها نمی‌توان به توافق ملی رسید.

توافق ملی، مصالحه اصولی در پرتو اهداف معین و ابزار ممکن. اجماع ملی، سازش غیراصولی و تسلیم پراکنده از موارد اجبار و اضطرار نیست.

*عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و انجمن علم سیستم های ایران

*خلاصه مقاله ارسالی به فراخوان کنفرانس ائتلاف ملی معاونت راهبردی رئیس جمهور

منبع: کانال نویسنده (روشنگری)

216216