به نقل از خبرگزاری اخبار آنلاین، سیاست نامه روح الله اسلامی در پانزدهمین شماره خود مقاله ای درباره «جریان اندیشه سیاسی در ایران» منتشر کرده است. او در این مقاله به بررسی مشروطه خواهان، مارکسیست ها، پدیدارشناسان و پست مدرنیست ها می پردازد. خلاصه ای از آن در زیر آمده است:
مشروطه خواهان: نسل اول و اولین جریان روشی در ایران کسانی هستند که از عقلانیت مدرن دفاع کردند. این گروه از نظر روش علمی با تمدن و اندیشه مکانیکی جدید آشنا بودند. اعتقاد به اندیشه متفکرانی چون دکارت و منتسکیو باعث درک آنها شد که کشورهای پیشرفته سیصد سال جلوتر هستند و ایران باید در قرن بیستم برای ساخت سریع کشوری مدرن گام بردارد. اندیشمندانی چون محمدعلی فروغی، پیرنیا، دهخدا، مشترالدوله، نائینی، بهار و… در این دسته جای می گیرند. نسل اول سنت ایران و زبان فارسی را گذرانده بودند و می دانستند به دنبال چه مقصدی هستند. این گروه با آگاهی از میهن، کشور، قانون، عقلانیت و فنون راهبردی نوین، تمام تلاش خود را برای دفاع از ایران به کار گرفتند. مشروطه طلبی و ساختن ایران نوین دستاوردهای روش شناختی جنبش اول یعنی دانشمندان بود و آنچه امروز باقی مانده زیرساخت دانشگاه ها، دانشگاه ها، مجلس شورای ملی و حتی بوروکراسی است.
مارکسیست ها: جریان دوم متفکرانی هستند که به مدرنیته و عقلانیت علمی اعتراض داشتند. آنها برای نقد روند توسعه به سمت روش شناسی انتقادی و چپ پیش رفتند. عینک مارکس و انواع مختلف آن از گرامشی تا آلتوسر، از سارتر تا فانون را زدند و از شیشه آبی به ایدئولوژی ایران نگاه کردند. در روش شناسی جریان دوم، جهان به دو دسته طبقه فرودست و بالا تقسیم شد و با هجوم به دنیای سرمایه داری به دنبال ایجاد مدینه فاضله مبتنی بر عدالت بودند. جریان دوم تهاجمی بود و زبان تند و تیز داشت و به معنای کامل، ایدئولوژی را به جای اندیشه قرار می داد. اندیشمندانی چون جلال آل احمد، علی شریعتی، احسان طبری در این گروه جای می گیرند. بخش بزرگی از جنبش چپ از این ایده به عنوان ایدئولوژی حزبی استفاده کردند و به سمت تأسیس حزب رفتند. احزابی مانند توده، فدائیان خلق و مجاهدین منتقدانی داشتند که نه تنها در حوزه اندیشه بودند، بلکه به سمت ترسیم بنیان های تمدنی جدید بر اساس آموزه های مارکس حرکت کردند. گروهی اسلحه به دست گرفتند و گروهی منتظر تکمیل فرآیندهای سرمایه داری در ایران تا رسیدن به شرایط انقلابی بودند. روش مارکسیستی خشونت آمیز و ضدایرانی بود به گونه ای که برای تحقق مدینه فاضله جهانی به قیمت کشور ایران تمام شد و هر آنچه مشروطه خواهان ایجاد کردند توسط این چپ ها نابود شد.
پدیدارشناسان: روش شناسی دیگری که در دهه چهل و پنجاه در ایران رایج شد پدیدارشناسی بود. پدیدارشناسان به ویژه تحت تأثیر اندیشه های هایدگر و هوسرل قرار گرفتند و کارکردهای ایدئولوژیکی و اتوپیایی را انجام دادند. حکومت پهلوی از یک سو برای پاسخگویی به غرب در برابر هجمه های دموکراسی و حقوق بشر نیاز به ایدئولوژی ضد مدرن در ابعاد سیاسی و فرهنگی داشت و از سوی دیگر جامعه پهلوی وابستگی اقتصادی و غربی را مورد انتقاد قرار می داد. سیاست خارجی سنت پدیدارشناسی با تمرکز بر بازگشت به خود اتوپیا. پدیدارشناسی را به نقادی و حتی منفی با غرب، علم و مدرنیته تبدیل کرده و با رویکردی فلسفی به نقد فناوری می‌پردازد. در روش پدیدارشناختی، اعتقاد به کل فلسفه که بتواند جهان هستی را همدلانه درک کند و روش های علمی و استقرایی مدرنیته را نقد کند. در ایران سید حسین نصر، داوری اردکانی، سیداحمد فردید، داریوش شایگان و هانری کربن از روش پدیدارشناسی به عنوان پروژه ای برای بازگشت به شرق، اسلام، ایران و احیای عرفان استفاده کردند.
پست مدرن ها: جریان چهارمی که هرمنوتیک، تبارشناسی، گفتمان و پساساختارگرایی را به عنوان ایدئولوژی وارد ایران می کند، پست مدرنیسم نام دارد. به ویژه پس از انقلاب 1357، کتاب های گادامر، فوکو، لیوتار، لاکان و بودریار در ایران ترجمه شد. مجموعه‌ای از افکار مغشوش که تمام روایت‌های فکری را فرض می‌کنند مربوط به قدرت و دانش است. پست مدرن ها برای اینکه بتوانند در مقابل اصولگرایان بایستند به سمت پست مدرنیسم رفتند و هر حقیقت و اصالت و واقعیت و عقلانیت را مشکوک فرض کردند. به گفته پست مدرن ها، اولین و آخرین وجود ندارد و همه روایت های بزرگ مرده اند. این روش تمام مفاهیمی را که در جریان اول برای دفاع از اندیشه سیاسی ایران و تطبیق آن با دوران معاصر به نام بازنمایی و در جهت کثرت گرایی ایجاد شد، نقد کرد. پست مدرنیسم که تداوم اهداف جریان چپ است، به میهن، کشور، ایران و دولت ملت حمله کرد و درکی از منافع ملی نداشت.
متن کامل این مقاله را می توانید در شماره پانزدهم خط مشی بخوانید.
216216
منبع: www.khabaronline.ir
