حضرت زینب علیها السلام سختی های کربلا را چگونه زیبا دید؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، حضرت زینب کبری (علیها السلام) دختر امیرالمومنین علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) شخصیتی منحصر به فرد در تاریخ اسلام است. در واقعه کربلا با شجاعت و صبری مثال زدنی در مقابل سختی ها و سختی ها ایستاد و با سخنان آتشین خود حقایق را آشکار کرد.

از نکات شگفت انگیز شخصیت او نگاه ویژه به وقایع کربلا و نگاه زیبایی شناسانه به حوادث تلخ و غم انگیز آن است. این سؤال که حضرت زینب(س) چه دید که فقط زیبایی را دید، ما را به کاوش در ژرفای معنوی شخصیت ایشان و تفکر عمیق در زیبایی شناسی اسلامی سوق می دهد.

خبرگزاری تسنیم در گفت وگو با دکتر ملیحه سادات موسوی، استاد حوزه و کارشناس مسائل دینی، به بررسی زوایایی از جمله حضرت زینب(س) در تفسیر کربلا پرداخته است که «ما رایات الا جمیلا» می فرماید.

اشاره حضرت زینب به واقعه ای عمیق و معنوی

جمله معروف حضرت زینب علیهاالسلام درباره «ما رایات الا جمیله» دلالت های وسیعی دارد. در یک نگاه کلی، چگونه می توان این جمله را تفسیر کرد تا از این حقیقت که حضرت زینب(س) جز زیبایی در کربلا چیزی ندیدند، برداشت درستی داشت؟

توجه داشته باشید که جمله در معنای ساده و ظاهری آن بسیار عجیب است. کربلا صحنه ای پر از خونریزی و ظلم و بلا بود. حضرت زینب(س) شاهد قتل عام اهل بیت، شهدای کربلا و مصائب فراوان بود. اما این ادعا به دیدگاهی عمیقتر و معنوی اشاره دارد. حضرت زینب(س) با نگاهی فراتر از ظواهر به زیبایی نهفته در واقعه کربلا پی برد.

اسرار شگفت انگیز کربلا از دیدگاه زینبی

با این وجود چه عواملی باعث شد که حضرت زینب(س) در میان مصائب کربلا زیبایی را ببیند؟

چند عامل کلیدی را می توان در این زمینه در نظر گرفت. از یک سو باید ایمان راسخ به خدا را در نظر داشته باشیم. ایمان عمیق حضرت زینب(س) به خداوند و یقین به اینکه همه حوادث به اذن و مشیت خداوند اتفاق می افتد، باعث شد که در بدترین شرایط هم نقشه خداوند را ببیند و زیبایی آن را درک کند.

همچنین درک درستی از هدف قیام حسین(ع) داشت. او به هدف قیام امام حسین (ع) و اهمیت حفظ دین و مبارزه با ظلم و ستم کاملاً آگاه بود. از این منظر، شهادت امام حسین (ع) و یارانش مصیبت محض نبود، بلکه نماد فداکاری، فداکاری و پیروزی معنوی بر ظلم بود.

در عین حال توجه به حقیقت نه ظواهر. به عبارت دیگر، حضرت زینب(س) به جای پرداختن به درد و رنج ظاهری، به معنای عمیق وقایع کربلا می نگریست. او در شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش پیروزی حق و رنج ستمگران را دید. شهادت امام حسین (ع) و یارانش مظهر فداکاری و فداکاری در راه حق بود. این قربانی از دیدگاه حضرت زینب(س) از زیبایی و عظمت خاصی برخوردار بود. آنها این فداکاری را سرمایه ای گرانبها برای آینده دین و بشریت می دانستند.

او با داشتن چنین ایمان راسخ، مصائب را امتحان الهی به درستی درک می کرد، مصائب کربلا را امتحانی از جانب خداوند می دانست و با تحمل آن، خود را برای امتحان الهی آماده می کرد.

زیبایی در تنهایی امام حسین (ع) در شب عاشورا

به هر حال در واقعه کربلا شاهد فجایع زیادی هستیم. حضرت زینب علیهاالسلام در شب عاشورا چه زیبایی در خلوت امام حسین علیه السلام دید؟

تنهایی امام حسین (ع) در شب عاشورا مظهر ناامیدی و یأس است. اما این خلوت از منظر عرفان حضرت زینب(س) مظهر توحید خالص و ارتباط مستقیم با خدا بود. امام علیه السلام در آن شب به دور از هرگونه تکیه گاه بیرونی به قدرت لایزال الهی پناه برد.

این ارتباط مستقیم با ذات الهی از دیدگاه حضرت زینب، زیبایی فوق العاده ای داشت. این تنهایی، نه تنهایی رها شدن که تنهایی اختیار و انتخاب راه درست بود. زیبایی انتخاب شهادت در راه خدا.

سرانجام یزید و سپاه ابن زیاد بر سپاه امام حسین (ع) پیروز شدند. حضرت زینب علیهاالسلام در این شکست ظاهری لشکر امام حسین (علیه السلام) چه زیبایی یافت؟

بله، شکست نظامی لشکر امام حسین (ع) در کربلا یک واقعیت غیرقابل انکار است. اما حضرت زینب(س) در این شکست ظاهری یک پیروزی معنوی دید. او می‌دانست که این شکست ظاهری به واسطه حقانیت و اهداف عالی قیام امام حسین (ع) به پیروزی نهایی حق در آینده خواهد انجامید.

این پیروزی معنوی که فراتر از پیروزی های مادی و دنیوی بود، برای حضرت زینب(س) زیبایی بی نظیری داشت. شکست موقت در جهان مادی مبنای پیروزی ابدی در قلمرو معنوی شد.

تفسیری دقیق و دقیق

چه نمونه هایی از زیبایی در رؤیت حضرت زینب (س) در کربلا وجود داشت؟

قول معروف «ما رایات الا جمیله» حضرت زینب(س) به ظاهر در تضاد با مصیبت ها و مصائب کربلاست. اما درک صحیح آن مستلزم نگاه فراتر از سطح و توجه به چند لایه معناست. از یک طرف زیبایی را در مقابل زشتی تداعی می کند. این جمله به معنای نادیده گرفتن مصائب و مصائب کربلا نیست. حضرت زینب علیهاالسلام از واقعه کربلا و کشتار وحشیانه اهل بیت و جنایات کاملاً آگاه بود. اما با نگاهی عمیق تر، زشتی های ظاهری مانع از دیدن زیبایی های روحانی نشد. در این دیدگاه، زیبایی نه در ظاهر حوادث، بلکه در معنا و مفهوم آنهاست.

زیبایی در هدف و پیام قیام نیز بسیار حائز اهمیت است، به طوری که حضرت زینب(س) شهادت امام حسین(ع) و یارانش را نه شکست، بلکه پیروزی معنوی و تحقق اهداف متعالی دانستند. از قیام ایثار و فداکاری در راه احیای دین و مبارزه با ظلم و ستم در نظر او زیبایی زیادی داشت. این زیبایی زیبایی ایثار، فداکاری، استقامت در راه حق و مبارزه با ظلم بود.

صبر و استقامت در چنین بلایی بُعد زیبایی نیز دارد. به طوری که صبر و استقامت حضرت زینب(س) در برابر مصائب، نماد زیبایی است. تحمل این مصائب بزرگ با عزت و عزت و تبدیل آن به فرصتی برای بیان حقایق و رسوایی ظلم از نگاه ایشان یکی از جلوه های زیبای این واقعه است.

همچنین ارجاع جمله را می توان به زیبایی در پیروزی نهایی حق تعبیر کرد. زیرا کربلا اگرچه در ظاهر شکست خورده بود، اما از دیدگاه حضرت زینب(س) پیروزی دراز مدت حق بر باطل تلقی می شد. دشمنان ظاهراً در میدان پیروز بودند، اما پیام کربلا و خون امام حسین (ع) در طول تاریخ به عنوان نماد مقاومت و مبارزه با ظلم ماندگار شد و سرانجام پیروز شد.

جمال در تجلی اسماء الهی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. زیرا حضرت زینب(س) از منظر عرفانی تجلی اسماء و صفات الهی را در مصائب کربلا می دید. از منظر او مظاهر گوناگون قدرت، رحمت، حکمت و عدل خداوند در واقعه کربلا زیبایی های بسیاری داشت.

به این ترتیب جمله «ما رایات الا جمیله» حضرت زینب(س) بیانی عمیق و فراتر از درک سطحی کربلاست. این جمله نگاه معنوی و نگاه ویژه حضرت زینب(س) به وقایع کربلا را نشان می دهد که زیبایی و عظمت معنوی را در پس سیمای تلخ و غم انگیز حوادث می دید.

ادامه زیبایی کربلا در تاریخ

رسالت حضرت زینب(س) بعد از کربلا ادامه یافت. زیبایی را در مأموریت بعد از کربلا چگونه دید؟

رسالت حضرت زینب(س) بعد از کربلا، بیان حقایق و افشای مظلومیت دشمن بود. او با سخنان ناب و شیرین خود حقایق کربلا را به گوش مردم رساند و دشمنان را رسوا کرد. این مأموریت مهم و نتایج آن که در طول تاریخ افراد زیادی را تحت تأثیر قرار داده است، زیبایی زیادی دارد. قدرت بیان و تأثیرگذاری بر افکار عمومی یکی از جنبه های زیبایی این رسالت مهم بود.