دایره المعارف های انگلیسی چگونه شخصیت حضرت زینب را معرفی می کنند؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، در آثار معدود مستشرقان، رویکردهای متفاوتی درباره حضرت زینب (سلام الله علیها) دیده می شود.

هر چند در مورد مسائل فرعی و جزئی صحبت کرده اند. برخی به اختصار آن را بیان کرده اند و گروهی دیگر به دلیل عدم مراجعه به منابع معتبر و موثق و یا در موارد معدودی از قصد خاص مطالبی گفته اند که آمیخته به اشتباه است.

پایگاه مبلغ به مناسبت ولادت آن بانوی گرانقدر اسلام نگاهی اجمالی به معرفی حضرت زینب در منابع و مآخذ انگلیسی داشته است.

فقط سه کتاب مرجع انگلیسی مدخلی در مورد حضرت زینب (س) دارند و بقیه عناوینی که در فهرست منابع و منابع آمده مدخلی درباره آن حضرت ندارند.

دایره المعارف اسلام

دایره المعارف اسلام، دایره المعارفی در زمینه اسلام و فرهنگ و تمدن مسلمانان است که در لیدن هلند منتشر شده است.

جای تعجب است که منبعی مانند «دائرةالمعارف اسلام» (لیدن هلند، چاپ دوم) – با همه جامعیتی که نویسندگان آنها ادعا می کنند – مدخلی درباره حضرت زینب ندارد!

دایره المعارف مختصر اسلام

همچنین «دائرةالمعارف مختصر اسلام» تألیف گلاسه در ذیل مدخل «زینب، بنت علی» تنها به درج یک عبارت کوتاه بسنده می‌کند که به شرح زیر است:

“دختر علی و فاطمه”

این در حالی است که همین دایره المعارف مدخل های مفصلی را به بنی امیه، معاویه بن ابی سفیان، ابوهریره و حتی حجاج بن یوسف اختصاص داده است و حجاج بن یوسف – که بی شک یکی از نفرت انگیزترین و خونخوارترین شخصیت های تاریخ بوده است – او نوشته است. چهره ای بسیار پرافتخار و پرافتخار از فرهنگ و تمدن اسلامی را به تصویر کشید!

این «غفلت آکادمیک» به اصطلاح شرق شناسان کاملاً مشکوک است. البته باید اذعان داشت که در کشورهای غربی نیز دانشمندان شریف، منصف و شریفی هستند که عملاً به دنبال کشف حقیقت هستند; اما صندلی بلند و بلندگوهای تبلیغاتی ندارند.

فرهنگ لغت اسلامی آکسفورد

فرهنگ لغت اسلامی آکسفورد شامل بیش از 2000 کلمه اسلامی است. جان ال اسپوزیتو، استاد امور دینی و بین‌الملل دانشگاه جورج تاون، این کتاب تخصصی درباره اسلام را با گردآوری جمعی از نویسندگان تهیه کرده است.

مقدمه حضرت زینب در مدخل «فرهنگ اسلام آکسفورد» (2003) کوتاهتر است. در این اثر آمده است:

«زینب در سال 681 برابر با 62 هجری قمری از دنیا رفت و قبلاً با عبدالله بن جعفر ازدواج کرده بود و از او سه پسر و یک دختر داشت و در جنگ کربلا در سال 680 برابر با 61 هجری قمری همراه برادرش بود. حسین پس از شهادت حسین، زینب نقش مهمی در حفظ جان برادرزاده شان علی بن الحسین داشت و به دلیل فداکاری و دلاوری هایش به او لقب قهرمان کربلا را دادند.

دایره المعارف شخصیت های دینی جهان

مدخل دیگری برگرفته از «دانشنامه شخصیت های دینی جهان» (2004) است، مقاله «سعید زینب» توسط خانم والری هافمن نوشته شده است.

این مقاله که تقریباً یک و نیم ستون است در وصف حضرت زینب(س) چنین آمده است:

سال تولد تقریباً 630 میلادی برابر با 11 هجری قمری – سال وفات وی 684 میلادی برابر با 65 هجری قمری است.[محرم ۶۱ هجری] او با برادرش حسین بود و جان برادرزاده اش علی بن الحسین را نجات داد. در حالی که سربازان یزید، خلیفه اموی، هفتاد و سه نفر از اعضای خانواده را جستجو کردند. زینب به دلیل علم عرفانی و فصاحت و شجاعت در میان فرقه های صوفیه و شیعه شهرت دارد. او به ویژه در مصر بسیار مورد احترام است و او را مادر خاندان هاشمی و همه مردم مصر می دانند.

در منابع اولیه به نقش وی در جنگ کربلا و ادامه آن ماجرا اشاره شده است. او که در حدود سال 630 م[برابر با۱۱ هجری قمری] وقتی به دنیا آمد، با پسر عمویش عبدالله بن جعفر ازدواج کرد و صاحب پنج فرزند شد و سپس از او طلاق گرفت.

به گفته نویسنده مصری عایشه عبدالرحمن (معروف به بنت الشاطی)[زینب (س) از آغاز ملازم برادران خود بود و از همان کودکی، نقش مادری را برای آنان ایفا کرد. وی غالباً به عنوام« قهرمان کربلا» شناخته می شود؛ زیرا جان خود را به خطر انداخت تا برادرزاده اش [علی بن الحین(ع) را نجات دهد و سرانجام او را نجات داد ونیز باقی ماندة زنان کربلا را از خطر رهانید.

وی در دمشق در حضور حاکم اموی، با سخنرانی آتشین و بلیق خود، خلیفه را به سکوت واداشت و این در حالی بود که زنان واقعة کربلا به عنولن اسرا به شام برده شده بودند.

آن حضرت پس از ورود به مصر، همواره، مورد تکریم بود و از ضعفا حمایت می کردو حاکم وقت مصر در کارها با ایشان مشورت می نمود. مصریان براین اعتقاد هستند که زینب(ع) به همراه حسین(ع)  و فقیهِ بزرگ، شافعی، از منزلتی رفیع در عرش برخوردارندو مشکلات حاجتمندان را برآورده می سازند. البته همة مورّخان اعتقاد ندارند که زینب(س) به مصر آمده باشد؛ زیرا مقبرة ایشان در قرن شانزدهم میلادی (دهم هجری) توسّط شعرانیِ صوفی مسلک کشف شد.

5 مورد از غفلت ها و اشتباهات:

در بررسی هر دو مقالة بالا باید گفت:

اول: آنچه مسلّم است اینکه تولّد با سعادت آن حضرت در مدینة منوّره، در سال پنجم هجری و یا پنجم جمادی الاول سلال ششم هجری واقع شد و هرگز هم از عبدالله بن جعفر طلاق نگرفت.

دوم: آنکه هر دو مدخل از ضعف هایی برخوردارند که نوعاً در آثار غریبان در حوزه های دانش تاریخ اسلامی مشهود است و شاید یکی از مهم ترین این اشکال ها، بی اعتنایی به مسلمانان و تأکید بیش از حد برغریبان است.

سوم: هر دوی آنها کوتاه اند و اولی کوتاه تر از دومی است؛ در حالی که برای ادای حق مطلب باید بیش از این مقدار درج می شد.

چهارم: اطلاعات اصلی و اصیل درباره شخصیت و زندگی حضرت زینب در این این منابع دیده نمی شود.

پنجم: برخی غرض ورزی ها و جهت دهی های غلط نیز در بیان تاریخ اسلام در این منابع مشهور است.