رضا شاه؛ توسعه و اصلاحات «خیاط صفتان»

توسعه، دگرگونی جامعه است. از نظر ویژگی های اساسی آن تغییر کند. توسعه عبارت است از انتقال جامعه از شکلی به شکل دیگر. توسعه چه زمانی رخ می دهد؟ وقتی سنت جای خود را به سنت جدیدی می دهد. به گفته جان بی تامسون چهار جنبه دارد:

1. جنبه هرمنوتیکی: طرز اندیشیدن به دنیا و آدم و نگاه به دنیا و آدم.
2. هویت: چگونه خود را (من کیستم؟) از نظر فردی و جمعی تعریف کنید،
3. مشروعیت: از چه نیرویی اطاعت کنم؟ و چرا
4. جنبه هنجاری: چه عملی مجاز و چه عملی جایز نیست؟ کدام شیوه زندگی؟

چگونه می توان از یک سنت به سنت دیگر عبور کرد؟ وقتی افراد و روابط بین آنها به این چهار صورت تغییر می کند و شکل دیگری به خود می گیرد.

اما حاکمان و اکثر مردم فکر می کنند که می توان جهان اجتماعی را به شکلی استبدادی تغییر داد و در مسیر توسعه حرکت کرد. حاکمان افغانستان، پهلوی اول و دوم و بسیاری دیگر از حاکمان منطقه و جهان این گونه می اندیشیدند و هنوز هم چنین می اندیشند. خام و سطحی.

آنها توسعه را امری دستورالعملی می دانستند و می بینند. آنچه را که حاکمان از طریق مداخلات استبدادی در جهان انجام می دهند و چشم اندازی که بر اساس آن انجام می دهند را می توان توسعه دایره ای نامید.; یا به عبارت دقیق تر: درک دایره ای از توسعه. یک نویسنده ایرانی بخشی از اصلاحات رضاشاه را نوشت به درستی «اصلاحات خیاط صفانه» نامیده شد. (رجوع کنید به اثر چهار جلدی آقای حمید نفیسی در تاریخ سینمای ایران، ج 1). دستورالعمل هایی که برای تعویض لباس داده شد و مربوط به خیاط ها بود!

در افغانستان به زنان نیز حق رأی داده شد. همان افغانستانی که طالبان را پرورش داده است. حاکمان، مشاوران، حامیان و حامیان آنها و مردم عادی فکر می کنند که توسعه با دستورات مرتبط است. اما توسعه مستلزم دگرگونی جهان اجتماعی از درون است. دگرگونی عمیق و برگشت ناپذیر نگرش ها، اعمال، روابط اجتماعی، نهادهای اجتماعی و ارزش های اجتماعی.

توسعه با احکام و فرمان ها محقق نمی شود. توسعه با تغییر لباس زن و مرد اتفاق نمی افتد. قلب، ذهن و روابط زن و مرد باید تغییر کند. توسعه باید در جامعه جا بیفتد و در رفتار و روابط مردم خود را نشان دهد.

اما تدوین بخشنامه با دستور می آید و با دستور می رود و گاهی هم طومار سفارش دهنده را می پیچد و او را برای همیشه از صحنه خارج می کند; مانند بلایی که بر سر سازندگان بخشنامه در ایران و افغانستان آمد. دیگر نمی توان نام این واقعه را سرنگونی جامعه و دوران نامید. هیچ چیز واژگون نشده است، اما نیروهای سازنده جامعه توسعه دایره ای را به عقب رانده اند. توسعه زمانی اتفاق می افتد که فرهنگ جامعه تغییر کند و با بی اعتبار شدن تدریجی سنت، گسست تاریخی رخ دهد.

منبع: کانال نویسنده

216216