رونمایی از کتاب فقه رسانه و فضای مجازی

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، این کتاب که حاصل سلسله نشست های تخصصی فقه اجتماعی در زمان حیات استاد فرج نژاد و ادامه این جلسات است، توسط مؤسسه مطالعات و پژوهش های فتوح اندیشه تهیه و توسط انتشارات طاقت پژوه منتشر شده است.

به روایت حوزه، این کتاب 328 صفحه ای شامل گفتار مؤسسه، پیشگفتار، مروری کوتاه بر زندگی استاد محمد حسین فرج نژاد و مقدمه و شرح و گردآوری هشت جلسه از جمله «روش شناسی فقه ولایت» است. سامانه»، «روش شناسی فقه رسانه»، «فرایندهای روش شناختی ارتباط استنباط فقه از قرآن کریم، «فقه رسانه در دو منظر فقه فتوا و فقه حاکمیت»، «فقه رسانه در دو منظر فقه فتوا و فقه حاکمیت»، «بررسی تعامل نظریه هنجاری رسانه و فقه رسانه»، «بازاندیشی عنصر مصلحت» و «قاعده حفظ نظام و اصلاح سیاست ساختار رسانه ای فضای مجازی» مورد بحث قرار گرفته است.

مراحل پنج گانه تحول انقلاب اسلامی و نیازهای امروز

در مقدمه این کتاب با اشاره به مراحل پنج گانه سیر تکاملی انقلاب اسلامی بر اساس آموزه های امام خامنه ای یعنی نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی، کشور اسلامی و تمدن نوین اسلامی، آمده است: با شروع انقلاب اسلامی و تغییر اساسی در جهان بینی انقلاب، اسلام تحقق یافت و روابط اجتماعی و نهادهای جامعه دگرگون شد. پس از انقلاب این اتفاق برای بزرگان دینی افتاد که انقلاب باید بتواند با پایبندی به مبانی و ارزش های دینی اسلامی مشکلات خود را حل کند و با ارائه رفتاری جدید و اصلاح شده برای حل مشکلات تلاش کند. و این امر با حاکمیت قانون اساسی به عنوان مظهر نظام اسلامی محقق شد.

از این پس باید به مشکلات و مسائل جامعه بر اساس همان اصول مورد توافق طرفین پاسخ داده شود. به گونه ای که نظام اسلامی باید ساختاری را فراهم کند که بتواند بر اساس توافقی که بین حاکمان و حاکمان انجام می شود، جامعه را مدیریت کند. بنابراین ساختار حکومت که ابزاری در دست حاکم جامعه برای اداره حکومت است باید مطابق با دین باشد تا مشروعیت لازم برای اداره جامعه به دست آید و این سومین مرحله از مراحل تکاملی انقلاب اسلامی، یعنی مرحله ایجاد حکومت اسلامی.

ریسکی که باید جدی گرفته شود

در بخشی دیگر از این مقدمه آمده است: حقیقت این است که در حکومت، ساختارها و روش ها مانند نظامی است که در آن کارگزاران با یکدیگر تعامل و عمل می کنند و اگر حالتی را تصور کنیم که کارگزاران دارای ویژگی هایی باشند. اسلامی، اما روش ها و ساختارهای ناشی از آن مبتنی بر الگوهای سکولار است، عملاً مقتضیات روابط و الگوهای سکولار است که خود را بر آرمان ها و منافع مطلوب حکومت اسلامی تحمیل می کند و در چارچوب هاست. در این صورت، نهادها و ساختارهای نظام با نوعی تضاد درونی و دائمی حکومت اسلامی و الگوهای سکولار مواجه خواهند شد.

جمهوری اسلامی ایران در سه دهه اول حیات خود عملاً با این چالش و درگیری جدی مواجه بوده است و همانطور که نیک روشن می‌داند در این کشمکش معمولاً این ساختار مدرن بوده است که بر نظام اسلامی غلبه کرده و موفق به تحمیل شده است. الزامات سازمان های مدرن بر آرمان های آن انقلابی و اسلامی شده است.

برای عبور از وضعیت موجود به وضعیت اسلامی باید به دنبال سازوکاری باشیم که ما را به سمت حکومت اسلامی سوق دهد. در این میان، با توجه به «فقه شرقی و فقه مرکزی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت، ضروری است که تمامی مراحل سیر تکاملی انقلاب اسلامی مبتنی بر فقه شیعه باشد». بر این اساس مرحله دولت سازی نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود و برای دولت سازی در درجه اول نیازمند فقه دولت سازی هستیم.

بر این اساس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح اندیشه با طراحی و اجرای طرح فقهی تأسیس حکومت اسلامی، دستیابی به نرم افزار فقهی تأسیس حکومت اسلامی را هدف خود قرار داده است. برای طراحی و تولید انقلاب اسلامی و برای رسیدن به این هدف، اقدامات و طرح های فرعی مختلفی را اجرا کرده است

فقه رسانه و شرایط فعلی

نویسندگان کتاب در مقدمه اثر ادامه می دهند: «فقه رسانه یکی از شاخه های فقه تخصصی اجتماعی است که دارای زیرشاخه هایی مانند فقه، فضای مجازی اینترنتی و شبکه های اجتماعی»، «فقه اخبار و اطلاعات و … تبلیغات، فقه رادیو، تلویزیون و سینما، «فقه کتاب و مطبوعات»، «فقه بازی های رایانه ای»، «فقه عملیات روانی و جنگ روانی» و «فقه رسانه های دینی و سنتی»؛ اما در این بحث، با توجه به نیازها و مقتضیات امروز، فقه رسانه های نوظهور مانند اینترنت، فضای مجازی، شبکه های اجتماعی، رادیو. و تلویزیون از سوی برخی محققین در اولویت قرار گرفته است با توسعه رسانه های جدید در سطح اجتماعی، نیاز به این موضوع در سال های اخیر و به دلیل بومی نبودن آن بیشتر نمایان شده است. از میان اکثر ابزارهای رسانه ای، فناوری مدیریت برنامه ریزی و دستورالعمل های فنی غربی در رسانه، لازم است که اندیشمندان فقه و رسانه در پی گسترش و ساماندهی موضوعات مورد نیاز در این زمینه باشند.

در بخشی دیگر از مقدمه می خوانیم: آگاهی روزافزون نسبت به آسیب های رسانه های جدید پست مدرن و لزوم ایستادگی و حرکت مشروع در مسیر استفاده از رسانه ها برای تحقق اهداف انقلاب و جبهه مقاومت، سرمایه گذاری. سازمان های امنیتی و نظامی دشمن برای توسعه برخی رسانه ها در جهان در راستای اهداف استکباری خود، حاکمیت نظام اسلامی را در رسانه هایی مانند اینترنت و فضای مجازی و اجتماعی تضعیف می کند. شبکه ها، زمینه سازی برای ورود قوی به گام دوم انقلاب اسلامی در عرصه های رسانه ای و فقهی، فقدان یا فقدان جدی ادبیات پایه در فقه رسانه و فروع آن برای فقه نهادهای رسانه ای نظام از جمله ضرورت پرداختن به فقه رسانه های نوظهور.

تهیه و مشکل یابی و جهت گیری مباحث فقهی رسانه در راستای ارتقای عملکرد رسانه ها و نهادهای رسانه ای کشور در راستای تهذیب و تقویت جبهه مقاومت، بیان تفصیلی شاخص های استقلال در فضای مجازی و رسانه ای ابزارها، شبکه و ساختار مدیریتی و همچنین ارائه سیاست ها و راهکارهای لازم برای انطباق سیاست های رسانه ای کشور و سیاست های جامع فضای مجازی با قانون اساسی و بیانیه گام دوم است. اهداف این تحقیق

این پژوهش بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که آیا اصول و قواعد مورد استفاده در فقه رسانه و فضای مجازی مبتنی بر فقه اجتماعی و حکومتی است و چگونه در تدوین فقه رسانه و فضای مجازی مورد استفاده قرار می گیرد؟