زندگی به عنوان سیاست چگونه ممکن است؟

به نقل از خبرگزاری اخبار آنلاینکتاب «زندگی به مثابه سیاست» نوشته آصف بیاتکه وارد عرصه نویسندگی شد، به چگونگی تبدیل رفتارهای عادی به مقاومت و سیاست می پردازد. خلاصه ای از آنچه کتاب به آن می پردازد. به گفته وی سه شرط لازم برای زندگی سیاسی شاد بودن، مسئولیت پذیری و سیاسی اندیشی است. این یادداشت کوتاه منتشر شده در کانال علوم انسانی به شرح زیر است:

در تاریخ جوامع مختلف، همواره روزهایی بوده است که فشارها مانع از شکل گیری فعالیت های متعارف سیاسی مانند تظاهرات، انتخابات آزاد یا فعالیت حزبی می شود. در چنین روزهایی مفهوم زندگی به مثابه سیاست مطرح می شود و زندگی روزمره مردم سیاسی تر می شود. مثلاً در روزهای اختناق پس از 28 مرداد، شعر نو ابزاری برای بیان آزادی و نه گفتن به استبداد شده بود (شعر زمستان اخوان نمونه ای از این اشعار است).

در زندگی به عنوان سیاست، بسیاری از اقدامات تکراری و بی‌اهمیت مقاومت می‌کنند و الهام‌بخش دیگران می‌شوند. آنقدر که به زبانی رایج و نمادین در بین مردم تبدیل می شوند. البته جامعه برای ورود به میدان این مبارزه نمادین نیازمند تمهیداتی است که آصف بیات برخی از الزامات آن را بیان کرده است.

نویسنده کتاب «زندگی به مثابه سیاست» با ذکر ویژگی‌های سیاست در خاورمیانه تلاش کرده است تا به امکانات نهفته در زندگی شهروندان این منطقه برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های دولت‌های خود اشاره کند. وی سه شرط لازم برای زندگی سیاسی را ذکر کرد. شاد بودن به معنای مسئولیت پذیری و تفکر سیاسی است.

شاد بودن: برای جامعه‌ای که غم و اندوه، روند مشارکت اجتماعی را به حاشیه برده و ناامیدی شهروندان را از پیگیری مطالباتشان باز داشته است، شادی امری سیاسی و یکی از مظاهر مقاومت در برابر نظم حاکم تلقی می‌شود. در چنین شرایطی شادی جنبه اجتماعی دارد و منجر به افزایش اعتماد عمومی می شود. شاد بودن را نیز منشأ هر گونه فعالیت دگرگون کننده می دانند، زیرا هیچ جامعه ای با شهروندان افسرده و غمگین توسعه پیدا نکرده است.

مسئولیت: برخلاف تصور رایج که با عدم انجام وظایف اداری روزمره می توان به دولت حمله کرد، واقعیت این است که انجام مسئولانه و انتقادی وظایف شهروندی مبنای اصلاحات تلقی می شود. بنابراین کسانی که بی پروا به دنبال مسئولیت گریزی و منفعت شخصی هستند نمی توانند رهبران خوبی برای تغییر شرایط موجود باشند. در زمانی که بسیاری از رویاها به بن بست رسیده اند، تنها می توان به کسانی امیدوار بود که مسئولیت خطیر شهروندی را درک کرده و سعی کنند جامعه را حتی اندکی به سمت وضعیت بهتر سوق دهند.

دیدگاه سیاسی: پیش از آنکه سیاست به مسائل زرد و نگرش های منفعت طلبانه آلوده شود، بر اساس مقوله ای به نام خیر عمومی، پدیده ای ارزشمند به شمار می رفت. چنین سیاستی قرار بود زندگی را برای همه دلپذیرتر و قابل تحمل تر کند. همچنین برای سیاستمداران این بود که حقایق و ارزش‌هایی مانند منافع ملی، مدیریت منطقی، عدالت و دموکراسی را بر منافع شخصی و جناحی ترجیح دهند. نگاه سیاسی یعنی دغدغه مردم و دیگر آرمان های والای انسانی، حتی اگر امروز کاری نکرده باشیم. بالاخره روزی می رسد که راهی باز یا ساخته می شود.

216216