علت دوری مردم از نماز چیست؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، حجت الاسلام مرتضی رحیمیان محقق در پاسخ به سوال خبرنگار حوزه نیوز با موضوع «دلایل دوری برخی از مردم از نماز» که تقدیم شما علما می شود، گفت: «در این زمینه از نماز می گذرد.

* چه عوامل و دلایل روانی، اجتماعی یا فرهنگی می تواند برخی افراد را به دوری از نماز سوق دهد؟ آیا می توانیم الگوهای رایج در رفتار یا تجربیات این افراد را شناسایی کنیم؟

به روایت حوزه، در سفرهای تبلیغی که به اقصی نقاط کشور داشتم، با افراد زیادی در مورد نماز صحبت کردم و متوجه شدم که چرا مردم نماز نمی خوانند.

هر فردی به انگیزه های خاصی از نماز دور می شود و به انگیزه های مختلف به نماز باز می گردد. به عنوان مثال، برخی افراد پس از زیارتی مانند امام رضا (ع) یا پیاده روی اربعین، رفتار خود را تغییر می دهند، در حالی که برخی دیگر حتی پس از چندین سفر تغییر رفتار نمی دهند.

برخی نیز پس از تجربه های سخت زندگی، مانند بستری شدن در ICU، به دعا روی می آورند.

* فرزندم با وجود استعداد درخشان و موفقیت تحصیلی نماز نمی خواند.

مورد جالبی که به یاد دارم شخصی بود که کاملاً نماز نمی خواند اما بعد از ازدواج به دلیل محبت و احترامی که به همسر نمازنقل از داشت به نماز روی آورد.

به مرور زمان همسرش تحت تأثیر او نماز را جدی تر گرفت و این امر باعث تقویت ایمان هر دو شد. از طرفی برخی نیز به دلیل شبهات ذهنی یا گره های ذهنی از نماز پرهیز می کنند.

این شبهات می تواند شامل سؤالاتی در مورد وجوب نماز، زبان عربی، حجاب یا حتی نقش عبادت در زندگی باشد.

در این زمینه مثالی وجود دارد: مادری با من تماس گرفت و گفت فرزندش با وجود استعداد درخشان و موفقیت تحصیلی، نماز نمی خواند.

پس از صحبت با او متوجه شدم که او سؤالات عمیقی در مورد نماز دارد: «چرا باید نماز بخوانیم؟ خدا از دعای ما چه نیازی دارد؟ چرا باید به عربی نماز بخوانیم؟

چرا باید حجاب داشته باشم؟ آیا عبادت فقط خدمت به مردم نیست؟ من به دیگران خدمت می کنم، پس آیا نماز لازم است؟ افرادی که نماز می خوانند گاهی اوقات کارهای نامناسبی مانند اختلاس انجام می دهند. پس دعا چه فایده ای دارد؟»

این جوان یک ساعت و 40 دقیقه سوالات خود را مطرح کرد و من به تک تک آنها پاسخ دادم. بالاخره وقتی سؤالاتش تمام شد از او پرسیدم الان نماز می خوانی؟

او پاسخ داد: باید بیشتر فکر کنم. به مادرش گفتم فعلا به او فشار نیاورد و بگذار بچه اش با خیال راحت به این مسائل فکر کند. این رویکرد نیز در راستای آموزه های قرآنی است:

«و اگر یکی از مشرکان تو را اجیر کند، ثواب او تا زمانی است که کلام خدا را بشنود، سپس حکیم شود» (سوره توبه، آیه 6). این آیه تأکید می کند که اگر کسی در مورد اسلام سؤال یا شک دارد، بدون فشار به او فرصت تحقیق و تفکر داده شود.

حدود 20 روز بعد مادر جوان زنگ زد و گفت پسرش نمازگزار شده است و حتی پرسید که چگونه برای نماز صبح بیدار شود؟

* اینکه شمر از نماز سوء استفاده کرد دلیل بر نماز نخواندن شماست؟

این نشان می دهد که بسیاری از جوانان به ویژه دانشجویان با تردیدهای فکری مواجه هستند. برخی از این شبهات ناشی از رفتار نادرست افرادی است که با وجود نماز، مرتکب اعمال ناشایست می شوند.

این موضوع به دو نوع پاسخ نیاز دارد:

اولاً دولت باید با افرادی که از نماز سوء استفاده می کنند برخورد قاطع کند.

دوم اینکه به شبهات فکری مردم پاسخ درست داده شود.

در این زمینه نمونه ای از امام حسین (ع) و شمر وجود دارد. به آن جوان گفتم: امام حسین علیه السلام نماز می خواند و انسان خوبی بود، آیا این درست است؟

او پاسخ داد: بله. بعد پرسیدم: «شمر هم نماز می‌خواند، اما آدم بدی بود، درست است؟» باز هم جواب مثبت داد. سپس گفتم: پس چرا به جای نگاه به امام حسین (ع) به عدد نگاه می کنید؟ آیا این که شمر از نماز سوء استفاده کرد دلیل بر نماز نخواندن و تعرض به دین است؟

این موضوع را می توان با مثال دانشگاه توضیح داد: اگر فردی از دانشگاه سوء استفاده می کند و کارهای نادرست انجام می دهد، دلیل این است که ما فرزندان خود را به دانشگاه نمی فرستیم؟

خیر، باید به فرزندانمان یاد بدهیم که از دانشگاه و درس خواندن خوب استفاده کنند. به همین ترتیب باید به جوانان یادآوری کنیم که نماز فواید و آثار مثبت فراوانی دارد و سوء استفاده برخی از نماز دلیل بر ترک آن نیست.