غارت ملی: روزانه 20 میلیون لیتر بنزین تلف می شود (خاطره تلخ)

1- باید از آقای مزیکیان تشکر کنیم که بی تدبیری و بی تدبیری اعلام کردند روزانه 20 میلیون لیتر بنزین بین پالایشگاه ها و مراکز پخش بنزین تلف می شود. معاون اجرایی آنها هم گفت که لیتری 40 هزار تومان یارانه می دهند یعنی در ایران بنزین لیتری 43 هزار تومان است.

2- با یک برآورد تقریبی، ارزش بنزین گمشده به قیمت ریالی اعلام شده (با توجه به نوسانات قیمت دلار) حدود 5 تا 5.5 میلیارد دلار است.
به نقل از «مرکز پژوهش‌های مجلس»، کمبود بنزین در سال 1402 به 10 میلیون لیتر در روز رسید و ایران برای تامین این میزان بنزین 3 میلیارد دلار زیان دید که به این معناست که باید هزینه واردات بنزین را بپردازد. بنزین از بودجه کشور یعنی قیمت جهانی 20 میلیون لیتر از دست رفته حدود 6 میلیارد دلار است. اگر بنزین تلف نشود، کشور نه تنها 10 میلیون لیتر در روز مازاد خواهد داشت.

3- قیمت سالانه همین مقدار بنزین در پاکستان 6.5 میلیارد دلار، در ترکیه 9 میلیارد دلار (مالیات سود و دولت باعث افزایش نسبی قیمت در ترکیه می شود).
4- عمق فاجعه را می توان با دو عدد زیر پیدا کرد:
– ضرر 20 میلیون لیتری در روز یعنی از جیب هر ایرانی 4.6 میلیون تومان و از جیب هر خانوار ایرانی (خانوار 3.3 نفری) بیش از 15 میلیون تومان برداشته می شود.
– در سال 2023 تولید ناخالص داخلی تاجیکستان 12 میلیارد دلار بوده است. یعنی ارزش 20 میلیون لیتر معادل نیمی از تولید ناخالص داخلی تاجیکستان است.
– گفتند در مورد چای دباش حدود 3 میلیارد دلار از ارز کشور برداشته اند. ماجرای بنزین گم شده دو برابر هر سال یعنی دقیقه ای 8 دلار به قیمت روز 600 هزار تومان است. قبلا نوشتم که با پول چای دباش حدود 150 هزار خانه 100 متری در کشور ساخته می شود یعنی خانه به خانه 400 هزار نفر نجات پیدا می کند. با پول بنزین از دست رفته می توان سالانه 800 هزار نفر را اسکان داد. پول چای برای یک بار و پول گاز گمشده برای هر سال بود. کشور فاقد 8 میلیون واحد مسکونی است.
– نکته مهم: نویسنده این متن معتقد نیست که چنین مبالغی بدون برنامه ریزی و اولویت بندی برای مسکن هزینه شود. این ارقام برای نشان دادن عمق فاجعه بنزین گم شده ارائه شده است.

5- حافظه
1-5- یک روز در سال 1391 به دفترم در دانشگاه رفتم و دیدم سه نفر منتظر من هستند. این در دولت دهم بود. آن افراد هم از مرکز پژوهش های مجلس آمده بودند. خود را معرفی کردند؛ یکی که از پژوهشگاه جوان بود و دو نفر دیگر بازنشسته نفت و نیرو بودند که در حوزه انرژی به مرکز مشاوره می دادند. گفتند از من می خواهند «سیستم دروغ یاب انرژی» بسازم تا به سرعت صحت گفته های رئیس دولت و دولتمردان را بسنجم، گویی چنین اندازه گیری ضروری و فوری شده است!

2-5- به آنها یادآوری کردم که این داستان گامی برای مبارزه با دروغ است و دروغ فساد است و به تمایل خود برای تکمیل پروژه اشاره کردم. گفتم که ساخت «سیستم دروغ یاب انرژی» از نظر تئوری و عملی امکان پذیر است، مخصوصاً که بیشتر کمی است، اما این گونه سیستم ها «یادگیری» هستند و بعد از ساخت، بلافاصله به همه دروغ های مرتبط با انرژی پاسخ نمی دهند. باید به تدریج بالغ شود و فراگیر شود. قبول کردند که نظام اینطور است.

3-5- از چند نفر در مورد خاستگاه و حامیان اصلی پروژه دروغ سنج پرسیدم. قرار شد با رئیس مرکز – آقای احمد توکلی که در مجلس اول همکار ما بود به عنوان نماینده، جلسه ای داشته باشم. یک روز به دیدارش رفتم. خیلی استقبال شد و دیدم پشتیبانی «سیستم دروغ یاب» هم در سطح رئیس مرکز است. تشویق شدم و شروع به کار کردم. پس از مدتی خبری از رابطه مرکز تحقیقات و این دو کارشناس نشد. بعداً به طور تصادفی رابط را دیدم. معلوم شد که مدیریت مرکز تحقیقات تغییر کرده و آن پروژه لغو شده است.

4-5- لازم به یادآوری است که در گفتگو با آن گروه سه نفره از تجربیات قبلی ایشان در زمینه مبارزه با فساد جویا شدم. گفتند آقای زنگنه وزیر نفت متوجه شد که بین تولید بنزین در پالایشگاه و توزیع آن میلیون ها لیتر تلف می شود. افراد این گروه مامور رسیدگی به این حادثه شدند و تحقیقات گسترده ای انجام دادند و نقل از مفقودین تهیه کردند. آقای زنگنه با دیدن این نقل از، پیگیری را صلاح ندانست. پرسش و پاسخ ها سنگین و تلخ بود و بیشتر از آن تلخی سکوت. به درستی گفته اند که “گاهی سکوت از گفتن گویاتر است”.

6- چراغی بر حادثه مفقود شدن بنزین
1-6- آقای زنگنه 8 سال (84-1376) وزیر نفت بوده است، اگر ماجرای نقل از مفقودی بنزین به ایشان در سال گذشته فرض شود، بنزین مفقود شده داستانی بیش از 20 سال است.
6-2- اگر فرض شود میزان بنزین تلف شده در گذشته 20 میلیون لیتر باشد، بیش از 120 میلیارد دلار از بیت المال برداشت شده است، یعنی بیش از ارزش 6 میلیون خانه ایرانیان، بیش از کسری بودجه برای به روز رسانی صنعت نفت و گاز.
3-6- زمانی طبق اعلام بانک جهانی برای هر اشتغال 30000 دلار سرمایه گذاری لازم بود. با پول از دست رفته بنزین سالانه 200 هزار شغل ایجاد شد و 4 میلیون بیکار در ایران در 20 سال کاهش یافت.

7- چند سوال
7-1- چه کسانی هستند که 20 میلیون لیتر بنزین از دست دادند که حتی وزیر آن هم در دولت اصلاحات صلاح ندیدند موضوع را پیگیری کنند؟ آیا روسای جمهور و وزرای نفت زیر متوجه نشدند که روزانه 600 تریلر بنزینی سه محوره در ایران گم می شود (هر تریلر 33200 لیتر)، ماهانه 18000 تریلر، سالانه 216000 تریلر! اگر وزرا نفهمیدند، مدیران صدا و سیما و پالایش بیش از 20 سال نفهمیدند؟ آیا مسئولان نظارتی کشور بی اطلاع ماندند؟

2-7- به دلایل زیادی نمی توان شک کرد که این میزان بنزین در ایران مصرف نمی شود، صادر می شود. این مقدار با 216000 تریلر غیر ممکن است. راهی جز صادرات از طریق دریا وجود ندارد. اگر کشتی های 300 هزار مترمکعبی برای صادرات در نظر گرفته شود، باید هر دو هفته یک کشتی بنزین صادر شود. آیا نهاد نظارتی کشور نمی داند و اگر می داند چگونه می تواند از این گونه قانون شکنی ها و غارت بیت المال جلوگیری نکند؟

3-7- آیا انصاف است که در این شرایط بحرانی عده ای 6 میلیارد دلار بنزین از ایران غارت کنند و در عین حال دولت 6 میلیارد دلار بنزین وارد کند و از تامین ارز وارداتی ناامید شده و به هر دری می زند. حلش کن؟

آقای پزشکان
از صداقت شما متشکرم امیدوارم ادامه داشته باشد. در این دوران نابسامانی ملی و جهانی، حفظ کشور و دفاع از منافع ملی مهمترین و حمایت مردم بزرگترین سرمایه است. جلب حمایت مردم، رسیدن به شفافیت و مبارزه با فساد ضروری است. با این طنز تلخ که «هنر نزد ایرانیان است و بس است» و گفتن «به خاطر این دزدی باید به دار آویخته شوم» از منافع مردم دفاع و دفاع نمی شود.

بسیاری از بزرگان ملت ها بودند که برای جلوگیری از غارت ملت های خود جان خود را فدا کردند و جاودانه شدند. ما از شما انتظار داریم که در این راه خستگی ناپذیر کار کنید. چه زیباست بگو خدایا مرا عالم و شهید و صدیق گردان.

*دکتر رضا رمضانی خورشیددوست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، انجمن علوم سیستم های ایران

منبع: کانال نویسنده

216216