مجاهدی: اقتدارگرایی در ایران منجمد نمی‌شود/ بعضی‌ها فقط رویای تمامیت‌خواهی در ایران را می‌بینند، امکان تحقق آن وجود ندارد/ قدرت بزرگ در جامعه ایران نهفته است.

فروزان آصف نخعی: جامعه 72 ملت ایران به آن ویژگی خاصی داده است و آن این است که اساساً ساختن آن با دست و تطهیر آن غیرممکن است. این ویژگی در ادبیات کهن ایران نیز دیده می شود. شاید جنگ هفتاد و دو قوم حافظ نماد این موضوع باشد. اما نباید فراموش کرد که ایران به عنوان یک امپراتوری در چهار راه نظامی، سیاسی و تجارت جهانی قرار داشته و فرهنگ های مختلف را پذیرفته و هضم کرده است. مثلاً با وجود فتح ایران، مغول ها در آن هضم شدند. اگر نیروهای رادیکال از منظر جامعه‌شناسی و روان‌شناختی با سوابق تاریخی آشنا بودند، نباید برای یکنواخت کردن آن تلاش بیهوده انجام دهند. همچنین اگر حمایت لازم را از وضعیت کثرت گرای ایران بیابند، بعید است تجربه نافرجام تطهیر را از 1400 تا 1403 تکرار کنند.

البته این توانایی پنهان جامعه ایرانی نشان از نوعی پویایی دارد. با این حال، قوانین حاکم بر جوامع کثرت گرا با فرهنگ های مختلف با جامعه تقریباً همگن متفاوت است. به عنوان مثال، درست است که در جامعه ایران امکان تطهیر و حکومت واحد و امکان ایجاد فرهنگ توتالیتر و استبداد فراگیر غیرممکن است، اما نمی توان آن را برای حرکت به سمت توسعه هماهنگ کرد. و ایجاد هم افزایی در نیروها به ویژه برای حرکت به سمت توسعه گروه ها، اقوام و فرهنگ های مختلف دشوارتر از جوامع بدون تکثر فرهنگی است.

این موضوع به ویژه از این نظر اهمیت دارد که برخی بدون توجه به مفاهیم اساسی و علمی، ایران را به جامعه ای توتالیتر یا دیکتاتوری و غیره متهم می کنند، بدون اینکه بدانند هر یک از مفاهیم مذکور یک مدار درگیری و توسعه چه دارد. شکل گرفته است و هر کدام نیازمند وجود چه نهادها و سازمان هایی در جامعه و کشور است.

به نقل از خبرگزاری اخبار آنلایندکتر محمدمهدی مجاهدی استاد دانشگاه به بررسی وجود تضادها در جامعه ایران پرداخته است و در سخنانی که فایل تصویری آن در یوتیوب منتشر شده، حاکی از آن است که “چه بخواهیم و چه نخواهیم، ​​به دلایل تاریخی و فرهنگی بسیار عمیق، جامعه ای با تضادهای کامل داریم.”

این استاد دانشگاه برای توضیح استدلال خود به تناقض حرکت چرخ دنده ها اشاره می کند و می گوید: چرخ دنده هایی که در مقابل هم می چرخند و با هم برخورد می کنند و یک محور می چرخند و گردش می کنند و به محض اینکه چرخ دنده ها در یک راستا قرار می گیرند متوقف می شوند. چرخش نتیجه این حرکت و نتیجه آن چرخش محور اصلی است، در واقع از قانون تضاد سود استفاده می کنند بنابراین، تعارض لزوما چیز بدی نیست.

وی سپس به انواع تعارض اشاره کرد و گفت: اما تعارض دو نوع است تعارض مخرب یا فرسایشی و تعارض هم افزایی که در حوزه فلسفی این نکته را داریم که اگر تضاد نبود فیض جاری نمی شد. بسیار جالب است که در الهیات سیاسی رهایی بخش، الهیات سیاسی مسیحی که در آمریکای لاتین رایج است و در آلمان و برخی دیگر از کشورهای اروپایی، تثلیث به عنوان یک تضاد درونی تلقی می شود، یعنی الهیات آنها به جای تضاد است الاهیات هارمونی که به آن الاهیات پویا می گویند البته هگلی ها نیز وجود دارند که از نظر آنها مفهوم خدا ایستا نیست، وایتهد نیز در دیدگاه های خود دینامیسم خود را حفظ می کند باروری از طریق تضاد به گفته آنها، این تعارض یک تضاد همه جانبه نیست، بلکه یک تضاد هم افزایی است.

مجاهدی در ادامه از حوزه بحث های فلسفی به حوزه اجتماعی و ابعاد تعارض در جامعه ایران پرداخت و گفت: اگر پس از طرح این اصول بسیار بعید و زیاد روی آن ها اکتفا نکنیم و این سخنان را به سر زبان بیاوریم. زمین، بحث اهمیت بیشتری پیدا می کند، نیروهای موجود در جامعه ما نیروهای درگیری هستند و به نظر می رسد جامعه ما محکوم به تعارض است، بنابراین این جامعه نمی تواند متحد شود.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: نمی توان این جامعه را با الگوهای مونیستیک، تک مبنا و یکنواخت، همه تضادها، پستی و بلندی هایش، یکپارچه کرد و چنین چیزی غیرممکن است، نمی شود. این جامعه پر از تضادهایی است که مدام خود را بازتولید می کنند و هیچ کدام قدرت حذف دیگران را ندارند.

مجاهدی ادامه داد: این ویژگی مهمی است که بدون آن می‌توانیم به یک جامعه توتالیتر یا یک معیار استبدادی عقب مانده تبدیل شویم. بنابراین، اقتدارگرایی در کشور ما هرگز منجمد نشده است. توتالیتاریسم نیز رویایی است که معمولاً فقط خواب کسانی را که به دنبال آن هستند بر هم می زند. در غیر این صورت، توتالیتاریسم هرگز در جامعه ما منجمد نخواهد شد.»

وی با بیان اینکه چرا جامعه ایران نمی تواند به یک جامعه توتالیتر تبدیل شود، گفت: چون ما نمی توانیم یکپارچه شویم و این یعنی تمام تضادهایی که در جامعه ما وجود دارد برای جامعه ایران یک ویژگی بسیار مهم است. با تحقیق از ابتدا تا انتهای یک خیابان، خواهیم دید که در میان ساکنان آن تفاوت های اساسی وجود دارد، در حالی که در بیشتر کشورهای اروپایی، مذهب، نژاد، زبان و خاطرات آنچنانی دیده نمی شود البته حضور مهاجران این وضعیت را کمی آشفته کرده است.

بیشتر بخوانید:

216216