نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغاناین مسجد و مدرسه در ابتدا به نام مسجد و مدرسه میرزا محمدخان سپهسالار شهرت داشت، اما پس از ساخت مسجد و مدرسه میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی که به مسجد و مدرسه سپهسالار معروف شد، این مسجد به نام مسجد و مدرسه سپهسالار نام گرفت. مسجد سپهسالار قدیم و آن مسجد نوساز بود. او به عنوان جنگ سالار جدید شناخته شد.
به نقل از همشهری، بنای اصلی مسجد در طول 150 سال عمر خود چندین بار مرمت شده است، اما خوشبختانه ساختمان قدیمی آن تغییر چندانی نکرده و به جز اضافه شدن چند اتاق در طبقه دوم مدرسه، همان هویت و ساختار اصلی را حفظ کرده است. با ورود به محوطه مسجد و مدرسه قدیمی سپهسالار، هشتی وسیع آن که از هر طرف با دیوارهای طاقدار محصور شده، یک هشتی گنبدی شکل، دو مناره کاشی کاری شده، دو سوله تابستانی و زمستانی، صحن و رواق های ستون دار و حجره های آن در دو طرف. منطقه جلب توجه می کند. توجه دارد کاشی کاری های زیبا و فیروزه ای رنگ با نقش های اسلیمی حک شده در دل آنها به همراه تزئینات آجری از سردر مسجد تا سایر قسمت های بنا کشیده شده است.
مسجد و مدرسه قدیمی سپهسالار به سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده که دارای دو شبستان هستند. یکی مسجد سپهسالار و محل اقامه نماز و دیگری مدرسه سپهسالار و محل تحصیل طلاب.
«علیرضا زمانی» از تهران پژوها درباره جزئیات معماری مسجد و مدرسه قدیم سپهسالار می گوید: «در ضلع جنوبی شبستان مسجد سپهسالار و در ضلع شمالی شبستانی که به عنوان مدرسه از آن استفاده می شد با 19 حجره ساخته اند. ویژگی خاص معماری شبستان مسجد، وجود دو ستون سنگی بلند است که در کنار جزئیات به کار رفته در شبستان، ارزش معماری این بنا را دو چندان کرده است شبستان یکی از قسمت های زیبای این مسجد و مدرسه تاریخی است که با تابش آفتاب روی سقف آن دو برابر شده است.
این مسجد و مدرسه دارای دو محراب است. یکی محراب شبستان جنوبی یا مدرسه سپه سالار که با کاشی فیروزه ای و سیاه تزئین شده است و محراب بزرگ شبستان شمالی که به شکل نیم هشت ضلعی ساخته شده و با کاشی های سنتی و سنتی تزیین شده است. آجر
نام: مسجد سپهسالار قدیم (مسجد بهشتی)
معمار: سلمان زاده (معمار)، عبدالحسین زرین قلم (خطاط) قدمگاهی (کاشیکار)
بانی: میرزا محمدخان سپهسالار / محله: پامنار / سال ساخت: 1239-1245 ه.
217
منبع: www.khabaronline.ir
