معنای جواد از دیدگاه خالق و مخلوق

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، در کتاب بحار جلد 75 صفحه 319 روایتی است که امام جواد علیه السلام می فرماید:

اگر از آفرینش بپرسی، همان جوابی است که خداوند متعال وعده داده است. بخیل کسی است که نسبت به آنچه خداوند متعال بر او مقرر داشته بخل می ورزد، و اگر منظور شما خالق است، اگر ببخشید او بخشنده است و اگر دریغ کنید او بخشنده است. زیرا اگر به تو بدهم آنچه را که برای تو نیست به تو می دهم و اگر دریغ کنی با آنچه برای تو نیست در امان خواهی بود.

شخصی از امام موسی (ع) پرسید جواد کیست؟ پیامبر اکرم (ص) فرمود: گفتار شما دو طرف است، اگر سؤال شما در مورد مخلوقات است، واقعاً سخاوتمند و سخاوتمند کسی است که آنچه را خداوند بر او واجب کرده است انجام دهد و واقعاً بخیل و بخیل است. این است که به واجبات الهی عمل نمی کند. و اگر می خواهید از خالق سؤال کنید، او جواد است. اگر بدهد، می دهد و اگر ندهد آزاد است. زیرا اگر عطا کند چیزی به تو داده که مال تو نبوده و اگر نهی کند و ندهد چیزی که مال تو نبوده به تو نداده است.

شرح این حدیث بر اساس درس آیت الله آقا مجتبی تهرانی را در ادامه بخوانید:

به خدا پناه می برم از شر شیطان. بسم الله الرحمن الرحیم

در روایتی آمده است که شخصی از موسی بن جعفر رضی الله عنه پرسید که شخص جواد کیست؟ از چه کسی صحبت می کنیم؟

«سلام الله علیه فرمود: این برای قول شما و دو طرف است.» پیامبر فرمود: این سؤالی که از من پرسیدید، به تعبیر ما، دو طرفه است.

اگر بخواهید این سوال را بپرسید که به کدام یک از مردم می توان گفت آدم چیست؟! جوادی است. “اگر در مورد موجودات بپرسی”

«فین الجواد الذی یودی ما افطارزا الله تعالی علیه» به کسی که آنچه را خداوند بر او واجب کرده است، جواد می گوییم. یعنی به تعهدات خود عمل کند. خیلی ساده میگم اگر کسی به تعهداتش عمل کند این جواد است. الان خواهم گفت.

سپس گفتند: «و البخیل بخیل به آنچه خداوند متعال وعده داده است». جلوی جواد می گوییم خسیس است. درسته یا نه؟ بخیل کسی است که کاری را که خداوند بر او واجب کرده انجام نمی دهد. خب حالا میام اینجا

معنایش این است که کسی که کار شایسته را انجام دهد، اگر انجام دهد عاقل است و اگر کار شایسته را انجام ندهد، بخیل است. همچنین بسیار زیبا، حضرت توضیح دادند. بخیل را هم پیش او آوردند. ببین آقا! شما مشکل را از امور مادی خارج کردید، امام کاظم (علیه السلام) متوجه شدید من چه می خواهم بگویم؟ خوب، آنهایی که شما فکر می کنید، ها! فهمیدی اونی که مثلا اگه پول خواستی بهت پول داد این جواده.

اگر در خلقت حرص و بخل می گویید مربوط به خالق است. به حرفام توجه کن بورد جود را در رابطه بین خالق و مخلوق ارائه کرد. جواد در میان مخلوقات کیست؟ کسى که آنچه را که خداوند بر او واجب کرده است انجام دهد، همان است که به آن جواد گفته مى شود. ولى عملى را كه خداوند او را به آن واداشت كه شايسته اوست، انجام نداد; خسیس می شود. نگاه کن

«وَ لَمْ أَنْتُ لَمْ یَعْدَلُ الْخَلِقِ» اگر به سوی خدا می روید، آیا این خدا در همه جا حاضر است؟ این به چه معناست؟ الان بهت میگم این گونه است: «جواب داد و او مانع شد»؟! اگر بدهد جواد است; اگر نکند باز هم در هر دو مورد قابل قبول است.

پس تو بگو چرا؟ می گوید: حالا چرا امام (علیه السلام) را خیلی زیبا می گویم: «چون این هدیه، هدیه ما ارزش ندارد». اگر چیزی به تو داد، چیزی به تو داد که مال تو نبود، درست است؟! از کیف خودش داد. فهمیدی فهمیدی چی میخوام بگم؟ از خدا خواستی؟ هان؟! شما این را نپرسیدید؛ این مال شماست

«و اگر نداد، پس چه چیزی است که نداد؟» برای شما کار نمی کند، می فهمید؟ نه، به دردت نمی خورد، نداد. در ضمن چون به دردت نمیخوره بهت ضرر زده، چیزی بهت نداده. واقعا چه موجود خوبی است، ها! اگر داد، چیزی داد که مال تو نبود، از جیب خودش داد; اگر نداد، پس نداد چون کمکی به تو نکرد، شاید برایت مضر بود. فهمیدی اگر نزد خدا بروی ببین، حضرت جواد را هم از نظر خلقت و هم از نظر چیست؟ خالق حضرت آمد و رابطه مخلوق و خالق را مطرح کرد نه در رابطه مخلوق و مخلوق که ما می گوییم. حالا نمی دونم پیامم واضحه یا نه. ما همیشه به این سمت می رویم، چرا؟ چون عینک برای چشم مادی است، متوجه شدید که می خواهم چه بگویم؟ ما همیشه کاه را یونجه می بینیم، انشالله لیوان سبز است، بالاخره ما هم حالت داریم، هر چه را در بستر مادی شما می بریم، چه کنیم، این صفات و حالا که این نیست. به چیزی که گفتم دقت کن زیبا