نام اقتصاددانان بیشتر تزیینی است

گروه اندیشه: هفته نامه تجارت فردا در طرح جلد آخرین شماره خود به دکتر علی شریعتی پرداخته است. این طرح جلد در باشگاه خبرنگاران ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت. مطلب زیر زیر نظر مرتضی کاردار، روزنامه نگار فرهنگی و مدیر انتشارات هرمس می باشد.

***

آیا هفته نامه تجارت فردا از دیدگاه فرهنگستان علوم اسلامی و سید منیرالدین حسینی الهاشمی و سپس سید معزالدین و اکنون سید مهدی میرباقری پیروی می کند؟

من می توانم در جریان شناسی نیمه پنهان کیهانی به سبک شریعتمداری-شایانفر-فضلی نژاد به شما ثابت کنم که محمد نهاوندیان از اعضای شورای سیاستگذاری هفته نامه تجارت فردا و در دهه شصت در جلسات سید منیرالدین حسینی شرکت کرده است. الهاشمی و اولین جوان حلقه خود بود، هنوز هم متعلق به خاطر است که نظریات سید منیر و حلقه فرهنگستان در حوزه اقتصاد دارد و هدفش توجیه نظرات آنهاست.

اما حقیقت این است که ادعای پاراگراف اول مقاله من به اندازه جلد شماره 559 هفته نامه تجارت فردا درباره علی شریعتی بی ربط و توهمی و حتی مضحک است و بدتر از آن مواردی که در توضیح ماجرا ذکر شده است. آخرین جمله که «عدم تعادل بحران‌زای امروز در اقتصاد ایران در آرمان‌گرایی روشنفکران انقلابی دیروز ریشه دارد. چنین سرفصل‌هایی بیش از آنکه ناشی از نوعی خلاقیت روزنامه‌نگاری یا تلاش برای بازخوانی تاریخ باشد، ناشی از فقدان درک صحیح از تاریخ، نه تاریخ یک قرن پیش، بلکه تاریخی که به نظر می رسد سردبیران مجله سال ها دیده اند و اعضای شورای سیاست گذاری آن بخشی از آن تاریخ بوده اند.

در واقع این گونه سرفصل ها محصول درجه دو و سه از نوع سردرگمی است که روزنامه نگاری ما پس از محمد قوچانی دچار آن شده است، یعنی تلاش برای کشف نظریه ها و محافل فراموش شده و رویدادهای پنهان و پنهان و بزرگنمایی و بزرگنمایی. نقش ها و نمادها را تعیین کنید. مبالغه کردن آنها برای مصادره تاریخ به خاطر آن، با این تفاوت که محمد قوچانی حداقل در یک سرمقاله توانایی پیوند خشک و خیس را دارد و روزنامه نگارانی که از رویکرد او تقلید می کنند، ندارند.

چنین پوشش هایی بیشتر غم انگیز است تا چالش برانگیز: علی شریعتی در لباس شعبده باز. بت هایی که روزگاری تراشیده و می پرستیدیم و می شکستیم اما هنوز از زیر سایه آنها بیرون نیامده ایم و اینک از عبادت و عبادت زیاد و تقلید کورکورانه از آنها عذاب وجدان داریم و برای رهایی از آنها. از این عذاب، ما اکنون خود را به گردن آنها می اندازیم، درست مانند پدر و مادرمان که هنوز در سن پنجاه سالگی آنها را مسئول شکست های خود می دانیم.

اما بدتر از همه، دو کلمه قبل از این جمله وجود دارد: “اقتصاددانان می گویند”. فکر می کنم اقتصاددانانی که نامشان در شناسنامه تجارت فردا آمده است بیشتر جنبه تزئینی دارند. اگر واقعاً در شورای سیاستگذاری مجله می نشست، عنوان جلد به جای «طلسم شریعتی» چیز دیگری بود. اتحاد جماهیر شوروی و چین تا اروپای شرقی، یا تضاد بین نظریه مالکیت عمومی و مالکیت خصوصی، یا تلاش متفکران مسلمان برای استخراج نظریه اقتصادی از اسلام، یا تلاش برای آشتی دادن اسلام و دیدگاه‌ها و نظریه‌های چپ مانند بی‌طبقه توحیدی. جامعه یا… که اگر هر کدام از اینها بررسی می شد که شریعتی عامل «نارضایتی های بحران آفرین اقتصاد امروز ایران» تلقی نمی شد.

اگر اعضای هیئت تحریریه مجله به سخنان سیاستگذاران گوش فرا می دادند، متوجه می شدند که چه زمانی سیاست های چپ به بن بست رسید و چه زمانی سیاست های توسعه در دستور کار قرار گرفت و چه زمانی واقع گرایی جای خود را به آرمان گرایی داد و آرمان گرایان از دولت پنجم و مجلس چهارم حذف شدند. آنها در 2 ژوئن به سیاست بازنگشتند و وقتی برگشتند دیگر ایده آلیست های دهه 1960 نبودند.

چرا بعد از نیم قرن هنوز باید اندیشه علی شریعتی را نقد کرد؟ زیرنویس جذابی است که عکس شریعتی را در کلاه شعبده باز تنظیم می کند. نه تنها نقد اندیشه علی شریعتی، بلکه نقد اندیشه های مرتضی مطهری، عبدالکریم سروش، رضا داوری اردکانی، مصطفی ملکیان و سیدجواد طباطبایی، اما چه کسی قرار است در جایگاه نقد بنشیند؟ چه کسی فکر می کند که علی شریعتی «نقش عمده ای در گسترش آرمان گرایی سوسیالیستی در نظام حکومتی پس از انقلاب داشت»؟! چنین فردی نمی تواند علیرضا نوبری، میرمستفی علای نسب، فرشاد مومنی، مسعود روغنی زنجانی، محسن نوربخش، محمدحسین عادلی، طهماسب مظاهری، حسین عظیمی ارانی، احمد توکلی، حسن سبحانی، علی طیب نیا، احمد مسحانی نژاد، حتی مسعود میدری نژاد و حتی مسعود میدری نژاد. ، و داود دانش. باید از جعفری و یحیی اسحاق هم انتقاد کند چه برسد به علی شریعتی.

216216