پاسخ آیت الله جوادی آملی در مورد انواع موسیقی

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغانیک سوال از آیت الله جوادی آملی درباره موسیقی پرطرفدار که می توانید از سایت بخوانید:

سوال: به نظر شما موسیقی عامه پسند چه تاثیری بر روح و روان انسان دارد؟

پاسخ: ابن سینا رحمه الله در کتاب سبك نهم اشارات و تنبیهات می نویسد: گاهی عارف برای موعظه به آهنگ ملایمی نیاز دارد.

در درس مرحوم الهی قمشه ای (قدس سره) که به این قسمت از شرح مراجع رسیدیم (سه نفر در آن درس حضور داشتیم، بعد از درس از استاد اجازه گرفتیم که به آقای ربانی خراسانی برویم. که از علمای بزرگ تهران بود (یکی از سه نفر) هر شب بعد از کلاس یکی از غزلیات استاد را برای ما می خواند که ایشان هم اجازه می دادند.

گاهی دعای جوانی را هدایت می کند. گاهی یک غزل یا قصیده، کمبودهای درونی او را ترمیم می کند. اما لذت غزل هرگز در ترانه یافت نمی شود. آهنگ شادی کاذب ایجاد می کند. اما غزل شهدی است که لذت خالصانه را به ارمغان می آورد و تا آخر عمر با انسان می ماند. غزلیات حافظ و سعدی این گونه است.

به هر حال اگر کسي خود را با آهنگ سرگرم کند در سنين بالا متوجه مي شود که با ذائقه او هماهنگي ندارد در حالي که انسان با مناجات و غزل رابطه متفاوتي دارد. شعر حافظ جاودانه می ماند و هر چه بزرگتر می شود با آن آشناتر می شود.

همه ما می دانیم که آهنگ های شاد، حیوان را در ما آشکار می کند. آهنگ هایی را هم می شناسیم که فرشته منشی را در آدم زنده می کند، به آدم سبکی می بخشد و انسان را از شهوت و خشم دور می کند. ما به آهنگ های مشکوک گوش نمی دهیم.

از این نظر موسیقی بر سه قسم است:

1. موسيقي كه در انسان حالت روحي ايجاد مي كند كه اشكال ندارد.

2. موسيقي كه مخصوص مجالس لهو و لائب است و محرك شهوت است كه نامشروع است.

3. یک دسته موسیقی هم مشکوک است، پس با داشتن راه درست، دیگر دنبال مشکوک نمی رویم.

غزل و مناجات با صدای خوب از خصوصیات ما ایرانیان است. ما ایرانی ها بیشتر به خوانندگی علاقه داریم تا نوازندگی که خیلی خوب است و بیشتر از این نیازی نیست.

در فرهنگ ما شیعیان توصیه شده است که اذان گفتن «سَیْت» باشد، یعنی صدای خوب داشته باشد.[2] برای رفع نیاز مخاطب. اشعار خوبی هست که اگر با صدای خوب خوانده شود این نیاز انسان را برآورده می کند.

از طرفی اشعاری که در پی پیمودن این مسیر آموخته است در تمام عمر با او می ماند و هر چه سنش بالاتر می رود از این اشعار بهره بیشتری می برد.

برعکس آن نیز صادق است، وقتی شنونده به گوش دادن به اشعار کم و بی‌معنا عادت می‌کند، این عادت در زندگی انسان جاری می‌شود و تأثیر مستقیمی بر نحوه صحبت کردن، ارزش‌ها و رفتار افراد می‌گذارد.

گاهی آهنگ احمقانه ای به لبانمان می آید و از صبح تا شب آن را تکرار می کنیم، چرا وقتی شنیده هایمان اینقدر بر رفتارمان تأثیر می گذارد، شعرهای مثبت، سخنان علمی، ادبی و اخلاقی گوش نکنیم؟

پی نوشت ها:

[1] رجوع کنید به: هشدارها و هشدارها، ص. 360.

[2] ر.ک: وصال الشیعه، ج 1، ص 138. 5، ص. 410.