نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغانمتن سخنان آیت الله محقق داماد درباره ملا عبدالله بهابادی یزدی به شرح زیر است:
«من نمی دانستم که آقای ملاب الله بهابادی هم فقیه است؛ بنابراین باید گفت که ما یزدی ها در معرفی و شناخت علما و دانشمندان خود مظلوم هستیم، زیرا علما و اندیشمندان زیادی داریم که نامشان برده نمی شود.
یکی از این دانشمندان یزدی، مؤلف کتاب جامع الشواحدمحمد باقر شریف اردکانی (1231-1301ق). کتاب او یکی از آثار ادبی عصر قاجار است که نویسنده در آن به ترجمه منتخب اشعار عربی اختصاص دارد.
دانشمند دیگر صاحب کتاب فرهنگ لغت زبانابوطاهر مجدالدین محمد فیروزآبادی (۸۱۷/۸۱۶-۷۲۹ق)، زبان‌شناس و نویسنده ایرانی اهل فیروزآباد یزد است و نه شیراز.
دانشمند دیگر صاحب کتاب شرح موهبت خرد، قاضی کمال الدین میبدی از شخصیت های برجسته علمی و ادبی قرن نهم و دهم هجری قمری است. این کتاب یکی از میراث ها و منابع مهم فلسفه و حکمت اسلامی است که می توانید با بیان انتقادات و نظرات خود در این تفسیر، علاوه بر نقش بسزایی که در رشد حکمت اسلامی و همگرایی اقشار مختلف داشته است، مشاهده کنید. خطوط فکری تا زمان خود توانسته به صدر المطلحین شیرازی الهام بخشد و همچنین ظهور حکمت متعالیه است.
این چند دانشمند که نام بردم نمونه هایی از دانشمندان گمنام یزد هستند. ملاعبدالله بهادي يزدي نيز در ساير علوم ناشناس و گمنام است، به دليل اينكه فقط در حاشيه شناخته شده است.
رابطه محقق کرکی با حکومت شیعه صفوی
محقق کرکی شیخ الاسلام رسمی ایران در دوره صفویه شاه طهسب بود. او به عنوان یک رهبر شیعه، قدرت حکومت شیعه صفوی را کاملاً تثبیت کرد و کارهای زیادی انجام داد. یکی از آنها این بود که نظام قضایی را سامان دادند و شبکه ای از قضات را در کشور تشکیل دادند تا بر اساس فقه شیعه قضاوت کنند. وی همچنین مدارس فقهی را در ایران گسترش داد.
ملاعبدالله یزدی، متفکری با بعد سیاسی و اجتماعی
برخی از علمای یزدی ملا بودند، اما گوشه نشین بودند. اما علامه ملاعبدالله بهابادی گوشه نشین نبود و این نحوه همکاری علما و صفوی را محقق کرکی حل کرد و نظریه همکاری با دولت را بازتعریف کرد و در واقع علامه کرکی چالش سیاسی رویارویی علما با حکومت غیر معصوم را حل کرد. . ملا عبدالله در همان دوران می زیست و چون شاگرد ایشان بودند در خط سیاسی ایشان بودند.
یادم می آید یک روایت معتبر که یا از مرحوم ملا علی مدرس زنوزی است یا در حاشیه کفایه دیدم که محقق کرکی با شاه اسماعیل قرار گذاشتند که به همه شهرها سفر کنند و نظر قضات را بررسی کنند و هر کدام را تأیید کنند. قاضی که نظر خوبی می دهد و هر قاضی را که عملکرد خوبی ندارد حذف کنید.
محقق کرکی در سفر به کاشان مشاهده کرد که آراء بسیار دقیق و با معیارهای قضایی بالا صادر شده است. پرسیدند قاضی شهر کیست؟ آنها را بیاورید. یکی از علمای کرکی از او پرسید آیا در نجف فقه خواندی؟ گفت نه. گفتند خراسان درس خوانده ای؟ گفت نه. گفتند اصفهان درس خوانده ای؟ گفت نه. گفتند کجا فقه خواندی و چگونه این نظرات صحیح را صادر کردی؟ گفت من از روی عقل صادر کردم. محقق کرکی این مقاله را در جامع المقاصد نقل کرده است. این قاضی عالمی عالم است.
محقق کرکی در جامع المقاصد می گوید: بعد از این بود که قاعده «کلمة حکم شرعة، حکم بالعقل» را مطرح کردیم و بر آن تأکید می کنیم.
همه همکاری ها و حمایت های بزرگانی چون محقق کرکی و علامه ملاعبدالله بهادی یزدی با حکومت صفوی برای تقویت تشیع بود و با وجود نقاط ضعف در عصر صفوی، افرادی مانند شاه اسماعیل برای تثبیت تشیع فداکاری کردند.
همانطور که خواجه طوسی لقب علامه را برای علامه حلی به کار برد، شیخ بهایی نیز برای ملاعبدالله بهادی یزدی لقب علامه را به کار برد.
باید توجه داشت که اگر عقلانیت شیعه و تقلید علمایی مانند ابن سینا و خواجه نصیرالدین تأثیر عمیقی بر فقه و اصول نمی گذاشت و اگر این تقل نبود، ما و جهان اسلام چنین می شدیم. تفکر داعش
منبع: www.khabaronline.ir
