چرا سیستم حاکمیتی کارآمد نیست؟

برخی کارشناسان یکی از نارسایی های اساسی در نظام حکمرانی کشور را عدم نگاه نظام مند به مولفه های ایفای نقش در مدیریت کشور می دانند. به عبارت دیگر معتقدند نگاه سیاستگذاران به تحولات کشور بیش از حد جزئی، جزئی‌محور و بی‌توجه به کل امور است. نگرشی که باعث موازی کاری، بی برنامگی و عدم انسجام در هدایت کشور به سمت توسعه شده است.

در نگرش سیستمی، جامعه به عنوان نظامی تلقی می شود که از زیرنظام های سیاست، اقتصاد، فرهنگ و خانواده تشکیل شده است. همچنین نوعی ارتباط دوسویه و متقابل بین این حوزه ها وجود دارد که برای هر دو طرف و برای کل سیستم عملکردی ضروری است. سیستمی کارآمد است که این روابط متقابل به نفع یکی از زیر سیستم ها یک طرفه باشد و از پویایی لازم بی بهره نباشد.

حال اگر مثلاً روابط حوزه های سیاست و فرهنگ را در نظر بگیریم، مشخص می شود که منطق سیاست قدرت است و منطق فرهنگ گفتگو. حال اگر سیاست بخواهد منطق خود را بر فرهنگ تحمیل کند و از ابزار نظامی در عرصه های فرهنگی استفاده کند، در روابط کلی نظام و کارآمدی آن مشکل ایجاد می شود.

سیاستگذاران نظام سیاسی ایران اما به دلیل ابتلا به معضل اراده گرایی، به کلیت نظام و زیرنظام های آن پویایی کارکردی نداده اند و بیشتر به آن نگاه شخصیتی دارند. در این دیدگاه نظام مانند انسان دارای اراده آزاد است و باید بر اساس ایدئولوژی حاکم تصمیم بگیرد.

بر این اساس، نظام سیاسی ایدئولوژیک خود را حق دخالت در عرصه های اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی بدون توجه به منطق ذاتی می داند. مداخله ای که نه تنها باعث بهبود امور و کیفیت عملکرد این زیرسیستم ها نمی شود، بلکه کل نظام را دچار بحران می کند.

اقتصاد دستوری یعنی قیمت گذاری کالا، تعیین سبک زندگی شهروندان و مداخله در عرصه پوشاک، سانسور در حوزه کتاب، سینما و مطبوعات، سفارشی سازی حوزه فرهنگ و هنر، سوق دادن دانشگاه به سمت اسلامی سازی و تجاری سازی نمونه هایی از این دست است. پدیده

همچنین پمپاژ تبلیغات عقیدتی در مدارس بدون توجه به خواست و علاقه کودکان و نوجوانان، نقض مکرر حقوق شهروندی و بی توجهی به حق انتخاب آزادانه افراد، دخالت در حریم خصوصی خانواده ها از نوع موسیقی و برگزاری. طرفین نقض کنترل جمعیت و تشویق به بچه دار شدن از جمله نمونه های دیگر است. این تجربه محسوب می شود.

نکته پایانی: تا زمانی که نظام حکمرانی کشور به این عقلانیت نرسد که باید به استقلال دستگاه ها احترام بگذارد و از دخالت های سیاسی در آنها پرهیز کند، نمی توان به ایجاد کارآمدی در نظام امیدوار بود. اتلاف منابع، سقوط سرمایه اجتماعی، بی اعتمادی عمومی و نارضایتی عمومی از دیگر نتایج این ناکارآمدی مزمن در تمام این سال ها بوده است.

منبع: کانال نویسنده

بیشتر بخوانید:

کنکور برای دانش آموزان فاجعه است تولید تک سطحی
چرا ایرانیان تاریخ خود را نمی خوانند؟
چرا شعرهای فردوسی، سعدی و حافظ هنوز نو است؟
چرا ما لیاقت آقا سعید را نداشتیم؟!

216216