چرا نباید به دعای خود توکل کنیم؟

به نقل از پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان در کتاب فقه منصوب منسوب به امام رضا علیه السلام صفحه 339 – بحار جلد 75 صفحه 347 روایتی وجود دارد که امام رضا علیه السلام می فرماید:

تنها با تکیه بر محبت آل محمد (ص) در عبادت به عمل صالح و اجتهاد دعوت نکنید.

ادعای محبت به آل محمد (ص) و تسلیم شدن در برابر فرمان آنان را مبنی بر عبادت نکنید، زیرا او یکی از آنها را بدون دیگری نمی پذیرد.

از عمل صالح و تلاش در عبادت دست نکشید که دوستی و محبت اهل بیت علیهم السلام در دل دارید و محبت و دوستی اهل بیت علیهم السلام. و تسلیم شدن به دستورات آنان به خاطر این که بر عبادت خود تکیه می کنی، رها مکن. زیرا هیچ یک از این دو بدون دیگری پذیرفته نمی شود.

شرح این حدیث بر اساس درس آیت الله آقا مجتبی تهرانی را در ادامه بخوانید:

به خدا پناه می برم از شر شیطان. بسم الله الرحمن الرحیم

از امام هشتم (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: از کار نیک و تلاش در عبادت دست برندارید، زیرا دوستی اهل بیت علیهم السلام را در دل دارید. و از طرفی دوستی مردم بیت (علیه السلام) را برای توکل بر دعای خود رها نکنید. البته دوستی آنها و «و التسلیم له الامر» و «محبت آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم» هم هست و چه؟ «وَ أَمْرُهُمْ أَمْرَهُمْ أَنْ أَعْبَدَةً» خوب، دلیل آن را هم پیامبر می فرماید: «فَقَدْ أَنْ أَعْبُهُ»; در کلام خود می گوییم: این جمله، یک جمله توضیحی، می گوییم، دلیل. امام هشتم (علیه السلام) دو چیز می فرمایند: یکی: مشکل یک امر باطنی است و دیگری یک امر خارجی.

امر باطنی یعنی دل بستگی به مردم (علیهم السلام) دارد، این یک امر باطنی است. اجتهاد که در عبادت تعبیر می شود و عمل صالح یعنی عمل صالح را ترک نکنید. عمل شایسته یک عمل خارجی است، عبادت یک عمل خارجی است; این دو نان تست است. می گوید این دو از یکدیگر جدا نباشند; اگه از هم جدا بشه هیچ کدوم قبول نمیشن این خیلی مهمه ها! اگر درونی است نباید خارجی باشد; هیچ عملکرد درونی ندارد. شما موافقید، ها! حضرت مقبولیت می فرماید. کار نمی کند. اگر خارجی باشد و داخلی نباشد، کار نمی کند. می فرماید: پس هیچکدام پیش از دیگری پذیرفته نمی شوند. اینطور نیست، اگر یکی از اینها قبول شد، قبول نمی شود; رسیدی اینها هم همینطور. توجه کن! اینها با هم هستند، باید با هر دوی اینها باشد. انسان باید محبت اهل بیت علیهم السلام را چه در باطن و چه در ظاهر در دل داشته باشد، سعی کند عمل صالح انجام دهد، عبادت کند، خدا را اطاعت کند، هر دو. و جدایی، بدان! کار نمی کند. توجه کنید. انزوا کار نمی کند. امام هشتم (علیه السلام) این را می گوید. توجه کنید انسان نباید فقط اهل بیت علیهم السلام را در دل خود دوست داشته باشد.

اما یک نکته را بگویم، این بحث کاملاً از ما جداست و عشق اگر سازنده باشد به نفع انسان است نه آن عشق که نقش مخربی دارد. این یک حدس است، ها! از آن به «اعتقاله» تعبیر شده است. پشتوانه شما این است، وقتی حمایت شما این است، یکی دیگر چیست؟ تو دست می کشی هر دویشان «اتکلا» دارند، هر دویشان در مورد عشق «اتکال» دارند و از عمل، هر دو «اتکل» دارند. اگر واقعاً پشتوانه شما فقط عشق است، این را بدانید، این عشق برای شما کار ایجاد نمی کند و نقش خلقت چیست؟ ندارد. این را بدانید! این کار برای شما چیست؟ به همین راحتی نیست! این هر دو با هم، «پس هیچ یک بر دیگری پذیرفته نمی شود»; یعنی «عدم پذیرش»؛ یعنی ساخت و ساز ها! پذیرش یعنی ساخت و ساز. توجه کنید پس انسان باید هم محبت اهل بیت علیهم السلام را در دل داشته باشد و هم تسلیم امر باشد. تعبیر می کند: «و التسلیم للأمرهم»; یعنی هر چه می گویند دستور دادند چه کار کند؟ به آن عمل کن جمله بعدی او این بود که تو چنین نیستی… دوست داشتنی و تسلیم شدن در برابر دستورشان که آن هم دوباره «و تسلیم فرمانشان»; حضرت هم می آورد; یعنی عشق با چی؟ عملیات باز؛ آیا عملی که دستور دادند را می فهمید که نکته اینجاست؟ نه خودسرانه، طبق گفته آنها عمل کنید.