امام باقر(ع) چقدر از فقه و تفسیر شیعه نقل کرده است؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ به سوالی به موضوع «میراث فرهنگی و علمی امام باقر(ع)» پرداخت.

سوال:

امام باقر (علیه السلام) چه آثاری در فرهنگ و معارف اسلامی شیعی از خود به جای گذاشت؟

پاسخ کوتاه:

امام باقر (ع) آثار مهمی در فرهنگ و معارف اسلامی شیعه از خود به جای گذاشته است. بخش بزرگی از فقه و تفسیر شیعه، اخبار تاریخی درباره انبیا، امیرالمومنین (علیه السلام) و جنگ صفین از ایشان نقل شده است. روایات اخلاقی، روایات فقهی در احکام و مناسک حج و اخبار فراوانی در تفسیر قرآن از ایشان به ما رسیده است. همچنین امام باقر علیه السلام در مسائل مربوط به توحید و صفات خداوند روایاتی را از حضرت علی علیه السلام نقل کرده است.

پاسخ تفصیلی:

با نگاهی اجمالی به منابع فقهی و تفسیری شیعه، به خوبی می توان دریافت که بخش بزرگی از روایات فقهی، اخلاقی و تفسیری شیعه از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است. «وسیل الشیعه» و کتب تفسیری مانند «البرهان» بحرانی و «صافی» فیض کاشانی، حاوی روایات فراوانی در زمینه تبیین مسائل فقهی و تبیین آیات قرآن و کرامت است. از وحى آنها كه پيامبر آن را نقل كرده است. علاوه بر اینها، اخبار تاریخی فراوانی از امیرالمؤمنین علیه السلام و جنگ صفین نیز از ایشان نقل شده است.

همچنین در زمینه اخلاق جملات مهم و پرمفهومی از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است; جملات قصاری که در نهایت زیباست و برخاسته از روحیه عصمت و کمال باطنی امام (علیه السلام) است. «اربلی» نوشته است که داستان های فراوانی از پیامبران از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است و مردم داستان های «مغازی» را از آن حضرت نقل کرده اند و در احکام و مناسک حج نیز آنچه را که از آن حضرت نقل کرده است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کرده اند و در تفسیر قرآن نیز اخباری از او نوشته اند و احادیثی از آن نقل کرده اند. شخص بزرگوار به طور خاص و عام.

«ابو زهرا» نیز در این مورد می نویسد: «و کان رضی الله عنه مفسر قرآن و مفسر فقه اسلامی، مدرسه حکمه العوامر و النواحی فهاما کول اللّه است. فهم المرامیها»; (او مفسر قرآن و تبیین کننده فقه اسلامی بود و فلسفه امر و نهی را درک می کرد و هدف آن را در حد نهایی آن درک می کرد).

همچنین در زمینه اندیشه ها و بیانات اخلاقی-اجتماعی امام (علیه السلام) می نویسد: «و کمال نفس و نور دل و قوت دلیل به امر شگفت خداوند و بینش او از نظر اخلاق فردی و اجتماعی، اجازه دهید من در رفتار خود نظم داشته باشم.» دین قوم سام»؛ (خداوند به خاطر کمال روح و زلالی دل و قدرت فهمش حکمت شگفت انگیزی بر زبانش جاری ساخت و جملاتی درباره اخلاق فردی و اجتماعی از او نقل شد. که اگر ترتیب داده شود، روشی ارزشمند و جامع در زمینه های اخلاقی خواهد بود.

نمونه ای از درس های اخلاق عملی امام (علیه السلام) مخالفت با حرمت بود. آن حضرت در عمل با نظر کسانی که می پنداشتند این امر ترک کامل نعمت های دنیوی تقوا و زهد اسلامی است، مخالفت کرد. «حكم بن عينه» گويد: وارد ابي جعفر شدم و او در خانه منجد بود و بر او پيراهن خيس و رختخوابي رنگين بود و آفتاب بر عتيقه تأثير داشت، پس تو را وادار كردم به آن بنگري. خانه و به هیئت آن بنگر، پس به من گفت: ای قاضی، چه می گویی در این است پس گفتم: چه می خواهی بگویم و بر تو می بینم، و اگر داشته باشیم خواهد بود. آن جوان از پا افتاده به من گفت: ای قاضی، هر که زینت خدا را برای عبادت خود و شفای روزی را نهی کند و این از آن خانه ای است که برای عبادت خود آورده است خیس است خانه زن، و من نزدیک به عهد با عروس و خانه خانه ای که معلوم است».

(روزی ابوجعفر علیه السلام را زیارت کردم و او را در خانه ای آراسته و آراسته یافتم در حالی که پیراهنی خیس بر تن داشت و بر روی آن ملحفه ای رنگارنگ بر دوش انداخته بودند. رنگ ملحفه روی شانه هایشان اثر گذاشته بود که به خانه و تزیین آن نگاه می کردم که خطاب به من گفت: نظرت در مورد وضعیت اتاق چیست؟ که در این حالت گرفته ای، چه بگویم، اما این کار نوجوانان است، گفتند: چه کسی زینت هایی را که خداوند بر او حلال کرده است؟ مردم، اما این اتاقی که می بینید اتاق همسر جدید من است که من به تازگی با او ازدواج کرده ام.

عده ای فکر می کردند تلاش برای امرار معاش که نشانه فعالیت برای زندگی بهتر است کار درستی نیست. «محمد بن منكدر» از حافظان قرآن در عصر امام باقر (علیه السلام) ضمن مدح و ثناى آن حضرت مى گويد: مى خواستم او را موعظه كنم، چون مرا موعظه كرد، سؤال كردند. چگونه گفت: روزی از مدینه بیرون آمدم و محمد بن علی بن الحسین (علیه السلام) را در صحرا دیدم که با دو غلام سیاه کار می کرد در حالی که او چاق بود، با خود گفتم: یک پیرمرد قریش در چنین موقعی تلاش می کند که او را موعظه کنم و گفتم:

“خدا حفظت کنه، اگه الان هستی بمیری چیکار میکنی؟!” فرمود: اگر در این حال بمیرم در حال اطاعت خدا مرده ام، با کار خود و خانواده ام را از بی نیازی به شما و مردم حفظ می کنم، می ترسم آخر عمرم فرا رسد. و عاقبت من را در نافرمانی خدا خواهد یافت، گفتم: ای فرزند رسول خدا! راست گفتی، من می‌خواستم تو را موعظه کنم، زیرا تو مرا موعظه کردی».

امام باقر (علیه السلام) به تأویل مشهور است، به همین دلیل در مورد شخصیت علمی ایشان فرمودند: تفسیر و گفتار و تأویل و احکام و حلال و حرام.

«مالک بن عین جهانی» در قصیده ای از امام باقر (علیه السلام) چنین ستوده است: «اگر مردم علم قرآن را جویند *** کانت قریش بر خاندان خود / و عن فه فه بن بنت ال. -نبی *** طلقات یداه فروع دوالا»; (اگر مردم طالب علم قرآن هستند بدانند که قریش اهل بیت آنها هستند و اگر دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) باشند. [امام باقر(علیه السّلام)] زبان به گفتن علوم قرآن باز کن، شاخه های زیادی برای آن ترسیم می کند).

امام باقر (علیه السلام) در مورد مسائل کلامی، خطبه های زیادی از امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مسائل مربوط به توحید و صفات خداوند بیان کرده است. همچنین آن حضرت نکات دقیق بسیاری از مسائل کلامی مورد اختلاف شیعه و سنی را بیان می کند. این روایات در اصول کافی به وفور دیده می شود. «ابن ندیم» در «الفهرست» کتاب تفسیری را به امام باقر (علیه السلام) نسبت داده و گفته است که آن را «ابو الجارود زیاد بن منظر» از آن حضرت روایت کرده است. بخش زیادی از این احادیث در تفسیر قمی و تفسیر معتبر «مججم البیان» آمده است.

تلاش بی وقفه امام باقر (علیه السلام) و پس از آن حضرت امام صادق (علیه السلام) باعث شد که فقه شیعه با تمسک به احادیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خالص شود. ) و آیات غیبی و الهامات بر قلوب ائمه. (صلی الله علیه و آله) زودتر از اهل سنت به مرحله تألیف برسند و… تا جایی که «مصطفی عبدالرزاق» می نویسد: «و بنظر من معقول است اگر شروع تدوین فقه زودتر از شیعه بود، زیرا اعتقادشان به عصمت امامانشان یا مانند عصمت امامانشان در جمع آوری احکام و فتواهایشان آزاد است (عاقلانه است تدوين فقه شيعه زودتر از ساير مذاهب اسلامي آغاز شد، زيرا اعتقاد آنان به عصمت يا معاني مشابه در مورد امامانشان ايجاب مي كرد كه احكام و فتاواي آنها توسط پيروانشان جمع شود.

این میراث فقهی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود که مستقلاً از طریق اهل بیت عصمت به دست ما رسیده است. اهل سنت معمولاً احادیثی را که از امام باقر (علیه السلام) نقل می کنند، با وصل کردن سند پدرش به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می کنند، اما شیعه معتقد به امامت و عصمت است. آن حضرت و دیگران. ائمه نیازی به ذکر سند نمی بینند. از امام باقر (علیه السلام) درباره احادیثی که بدون ذکر دلیل از پیامبر نقل می کند سؤال شد، فرمود:

«اگر در حديث گفتي و آن را ثابت نكردي، زنجير ايمان است به زينت بندگان، عن ابيه الحسين شهيد علي ابيه علي بن ابي طالب. صلی الله علیه و آله) عن رسول الله، علی جبرئیل، علی الاعلی»; (وقتی حدیثی نقل می کنم و سند آن را ذکر نمی کنم، سند من در این گونه موارد از پدرم زین العابدین از پدرش حسین شهید از پدرش علی بن ابی طالب از اهل بیت است. رسول خدا از جبرئیل و بعد از آن از جانب خدا.

امام باقر (علیه السلام) مانند سایر ائمه شیعه در بیان اهمیت جایگاه اهل بیت از نظر دینی تلاشی شیوا از خود نشان داد و در روایتی که در این زمینه از ایشان نقل شده، آمده است. فرمود: سبیلة و ادعیه به بهشت ​​و امامت خدا»؛ (فرزندان رسول خدا درهای علم الهی و راه رسیدن به رضای او هستند. دعوت کنندگان به بهشت ​​و مردمی که مردم را به آن سوق می دهند و از آن حضرت نیز روایت شده است: «همه چیز از این خانه بیرون نیامد، او آنها را شناخت.» بدون عواقب بد باشد).

او در واقع علم پیامبر صلی الله علیه و آله را از طریق امام علی علیه السلام برای مردم نقل می کرد و این در زمانی بود که افرادی مانند «مخول» از امیرالمومنین حدیث نقل می کردند. مؤمنان (علیه السلام). از شدت ترس او را «ابو زینب» خطاب کردند. بنابراین می بینیم که شیعه تنها وارث احادیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است و دلیل آن هم تکیه این میراث مورد به مورد به قرآن است، به طوری که امام باقر (علیه السلام) فرمود: سؤالاتی درباره کتاب خدا»؛ (هنگامی که حدیثی را برای شما نقل کردم، از من در مورد سازگاری آن با کتاب خدا بپرسید).

این میراث امام باقر (علیه السلام) است که باعث حفظ و سلامت شیعه از تحریفات حدیثی شده است که به دلیل عدم نگارش حدیث و سایر انگیزه های مربوط به آن ایجاد شده است. امام باقر (علیه السلام) با استناد به حدیث: (علی صلی الله علیه و آله و سلم) که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به طرق مختلف نقل شده است. ابطال تصمیمات قضایی دیگران.

همچنین امام در پاره ای از موارد، علومی را که از طریق برخی از اصحاب نقل شده، باطل اعلام کرده است، به طوری که یک بار پس از تقسیم احکام به «اسلامی» و «جاهلی» می فرماید: «علی زیدبن به احکامی که در آن است. نادان»؛ (تو را بر زید بن ثابت گواه می گیریم که بر اساس احکام جاهلیت در مسئله ارث حکم کرده است).