نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام دارای ویژگی های ملکوتی و جنبه های معنوی خاصی هستند که از فهم عادی انسان خارج است. یکی از مهمترین این جنبه های معنوی «نور» اوست که در روایات فراوانی بر آن تأکید شده است. بر اساس این روایات، اعتقاد به نورانی بودن آن بزرگواران، یکی از ارکان اساسی عقاید شیعه است و شناخت و شناخت این نورانیت، ما را به خداوند متعال نزدیک می کند و از برکات معنوی او بهره می برد. این ویژگی در امیرالمؤمنین علیه السلام تأثیر خاصی دارد.
به نقل از تسنیم، شاید یکی از مهم ترین آیاتی که به نورانیت اهل بیت وهی علیه السلام به ویژه امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره دارد، آیه 35 سوره نور باشد. که به آیه نور معروف است. در این آیه می خوانیم: «الله نور السموات و الارض، مثل نور شمعی که چراغی در بطری می سوزد، چنانکه سیاره ای روشن است». درخت زیتون مبارک نه شرقی و نه غربی مانند زیتون آن است و اگر به آن دست نمی زد آتش و نور و نور و هدایت خدا بود. زیرا نور هر که را بخواهد، و خداوند مانند مردم را می زند، و خدا داناست. یعنی خداوند نور آسمانها و زمین است; و مَثَل نور او مانند چراغدانی است که در آن نوری است [پرفروغ] باشد که آن نور در یک حباب، یک حباب قرار گیرد [شفاف و درخشنده] مانند ستاره ای فروزان، چراغی که از آن روشن می شود [روغن] درخت زیتون مبارک که نه شرقی است و نه غربی. روغن [آنچنان صاف و خالص است که] بدون تماس با آتش در شرف شعله ور شدن است. نوری است بالای نور. و خداوند هر كه را بخواهد به نور خود هدايت مي‌كند و خداوند براي مردم مثلها مي‌زند و خدا به هر چيزي داناست».
احادیث متعددی در مورد تفسیر این آیه به اهل بیت وحی نسبت داده شده است، از جمله عبدالله بن جندب که از امام رضا علیه السلام در مورد این آیه سؤال کرد و ایشان ضمن بیان فضایل مقام عترت، گفت:
مَثَل ما در کتاب خداست، مثل مَشکَه و مشکاه در شمعدان، پس مشکاه را در آن داریم، چراغ محمدی. رسول خدا چراغ در بطری، گویا سیاره ای است که از درخت مبارک زیتون می سوزد، نه در مشرق و نه در مغرب. دعا است و اشکالی ندارد. هر که بخواهد و خدا مثل مردم را بزند و خدا داناست پس نور بر ماست و خدا ما را به کسانی که دوستشان داریم هدایت می کند».
یعنی تشبیه ما در کتاب خدا مانند گرفتاری هایی است که در شمعدان است، ما گرفتاری های ما هستیم و مصباح محمد رسول خداست که مانند ستاره ای فروزان در میان آب می درخشد. قرآن نوری بر نور است و خداوند هر که را بخواهد به نور هدایت خود هدایت می کند. خداوند به مردم مثل می دهد و بر هر کاری تواناست پس نور علی است و خداوند هر که را بخواهد به ولایت ما هدایت می کند. (تفسیر القمی ج 2 ص 104 )
آیه دیگری که طبق روایات به جنبه نور امیرالمومنین (علیه السلام) و اهل بیت وحی اشاره دارد، آیه 157 سوره اعراف است. خداوند در این آیه می فرماید: «الذین آمنوا و الذین آمنوا و الذین حمیدوا و أتبعون نوری که با آن نازل کرده است، رستگارانند». یعنی کسانی که به او (پیامبر) و او ایمان آوردند [ در برابر دشمنان ] او را یاری کردند و از نوری که بر او نازل شد پیروی کردند، آنان اهل سعادت و رستگاری هستند.
در این آیه شرط رستگاری پس از ایمان به حمایت و حمایت رسول خدا صلی الله علیه و آله، اطاعت از نوری است که بر پیامبر خدا نازل شده است. امام باقر علیه السلام فرمود آن نور «او امیرالمؤمنین و ائمه علیهم السلام است». (توحیل الآیات الظهیرة فی فضائل العترة الطاهره، ص 185) امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: «نور فی این مکان – بر امیرالمؤمنین و علیه السلام. رهبران.” یعنی «نور» (که به صورت علم می آید) در این مقام علی امیرالمومنین علیه السلام و ائمه اطهار علیهم السلام. (الکافی (الاسلامیه)، ج 1، ص 194)
اما ریشه این روشنایی کجاست؟ آیا این مَثَل ها فقط تمثیل است یا صرفاً مفهومی مجازی برای بیان عظمت و هدایت اهل بیت علیهم السلام به کار می رود یا حقیقتی فراتر از محسوس و ریشه در عالم غیب دارد؟ با مروری بر روایات درمی یابیم که جنبه سبکی رسول خدا، امیرالمؤمنین و ائمه اطهار در عرش الهی ریشه دارد.
از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که فرمود:
«هنگامی که خداوند ابراهیم خلیل را آفرید، برای چشمانش وحی قرار داد؛ پس ابراهیم نوری از عرش دید و گفت: «خدایا و پروردگار من، این نور چیست؟» خداوند فرمود: «ای ابراهیم، این محمد صافی است. من ای ابراهیم، این (نور) محمد برگزیده من است. ابراهیم گفت: من نور دیگری در آن سوی عرش می بینم. خداوند فرمود این (نور) علی است، پشتیبان دین من. باز ابراهیم گفت خدایا در دو طرف این دو نور، نور سومی را می بینم که در کنار آن دو نور است. خداوند فرمود: «اى ابراهيم، اين فاطمه است، کسى که از دوزخ از پدر و شوهرش، فاطمه دوستدارش پيروى کرد، اى ابراهيم، اين فاطمه است که از پدر و شوهرش اطاعت کرد، پس جدا شدم. دوستدارانش از آتش در ادامه این روایت، حضرت ابراهیم علیه السلام تک تک نورهای اهل بیت علیهم السلام را می بیند و خداوند آنان را به این طریق معرفی می کند. نام (الروضه فی فدائل امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام (لبن شاذان القمی) ص186.
بنابراین، تمثیل اهل بیت علیهم السلام در باب «نور» جنبه واقعی دارد و ریشه در ساحت عرش الهی دارد. استفاده از این مفهوم در مورد اهل بیت بر اساس حکمت الهی است; به این معنا که همانطور که نور دارای ویژگی هایی است، این ویژگی ها در مورد آن انوار مقدس نیز صدق می کند. نور لطیف و نابود نشدنی است. روشنگر است و راه هدایت را آشکار می کند; تاریکی ها و ابهامات را از بین می برد و همیشه به منبع اصلی خود (عرش الهی) متصل است. علاوه بر این، نور مایه حیات و رشد است، همچنان که اهل بیت علیهم السلام مایه حیات معنوی و هدایت و رشد انسان ها هستند. همانطور که نور در همه جا نفوذ می کند و هیچ مانعی نمی تواند مانع آن شود، معارف اهل بیت نیز جهانی و فراتر از محدودیت زمانی و مکانی است. نور باعث از بین رفتن آشفتگی و آشفتگی می شود و اهل بیت با علم و حکمت خود آشفتگی فکری و معنوی را برطرف می کنند.
منبع: www.khabaronline.ir
