الهه ja’farzadeh: جراحی مغز ، به عنوان یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین دستاوردهای پزشکی ، سفر طولانی را از ابزارهای اساسی به فناوری های مدرن گذرانده است. هزاران سال پیش ، انسان جمجمه و چوب را سوراخ کرد و امروز روبات ها با دقت تومورها را از بین می برند.
این داستان روایتی از شجاعت ، نوآوری و تلاش مداوم برای نجات ذهن انسان است:
سوراخ در جمجمه با سنگ
همه چیز از دوران سرخپوشان شروع شد. باستان شناسان جمجمه هایی را پیدا کرده اند که سوراخ های منظم مربوط به پنج سال است. این کار با نام “terprise” یا “bedicuent” انجام شد ، با ابزارهای سنگی برای درمان سردرد ، صرع یا حتی “خروج ارواح شیطانی”. با کمال تعجب که برخی از بیماران زنده بودند. شواهد رشد استخوان در اطراف سوراخ ها نشان می دهد که این جراحی ها گاهی اوقات موفقیت آمیز بودند. از فلزات ساده نیز در تمدن هایی مانند اینکا استفاده می شد ، اما خطر عفونت و مرگ همیشه کمین می شد. در ایران باستان ، نمونه بارز شهر سوخته داستان خاص خود را دارد.
“شهر سوخته” و ادعای عمل جراحی اول: حقیقت یا اغراق؟
در شهر سوخته (سیستان و بلوچستان – ایران) ، یک دختر 5- تا 5 ساله حدود 5 سال (2 سال قبل از میلاد) پیدا شده است که دارای یک سوراخ مثلثی در سمت راست او است. این یافته توسط باستان شناسان ایتالیایی به رهبری باستان شناسان ایتالیایی کشف شد و شواهدی از رشد استخوان نشان می دهد که بیمار پس از عمل مدتی زنده مانده است. برخی از منابع با فرضیه هیدروسفالی “اولین عمل جراحی مغز در جهان” نامیده شده اند. اما صحت نشان می دهد که تله های قدیمی تر (به عنوان مثال ، در فرانسه 5 سال پیش) وجود داشته است. بنابراین این ادعا اغراق آمیز است. با این حال ، جمجمه یکی از قدیمی ترین شواهد جراحی جمجمه در ایران و خاورمیانه است و مهارت پزشکی تمدن سوخته را برجسته می کند.
شواهدی از جراحی در ایران باستان
قرون وسطی: دست نویس و جراحان جسورانه
در قرون وسطی ، جراحی مغز کمی پیشرفت کرد. جراحان غالباً با دریل های دستی و جمجمه های کوچک باز می شوند تا لخته های خون یا آسیب های جنگ را از بین ببرند. ابزارها ابتدایی و ناسالم بودند و بیهوشی وجود نداشت. بیماران با الکل یا گیاهان دارویی آرام بودند. ابن سینا ، پزشک فارسی ، به راه هایی برای درمان شکستگی جمجمه در قانون کتاب اشاره کرد ، اما بدون آنتی بیوتیک و دانش مدرن ، میزان مرگ زیاد بود.
انقلاب قرن نوزدهم: بیهوشی و دقت بیشتری
عمل جراحی مغز در قرن نوزدهم با دو نوآوری عمده: بیهوشی و ضد عفونی کننده تغییر یافت. در سال 4 ، اتر به عنوان بیهوشی معرفی شد و سایر بیماران درد دردناک را تحمل نکردند. در عین حال ، جوزف لیستر با روشهای استریل عفونت را کاهش داد. جراحانی مانند ویلیام مکین شروع به از بین بردن تومورها و آبسه های مغزی کردند. ابزارها هنوز ساده بودند. اعم از مته های دستی و زبان ، اما دقیق تر و موفقیت. در سال 4 ، MAS اولین عمل جراحی موفق تومور مغز را انجام داد و زنده ماند.
قرن بیستم: میکروسکوپ و نقشه برداری مغز
در قرن بیستم ، عمل جراحی مغز افزایش یافت. اختراع میکروسکوپ جراحی در دهه 1980 توسط تئودور کورز به جراحان اجازه داد تا بی سابقه کار کنند. در عین حال ، دانشمند علوم اعصاب کانادایی وایلدر پنفیلد ، با تحریک الکتریکی مغز ، نقشه ای از مناطق حسی و حرکتی را ترسیم کرد. این پیشرفت ها باعث شده است که از حدس و گمان تا علمی دقیق عمل کند. ابزارهایی مانند دستگاه های لیزر و تصویربرداری (MRI و CT) نیز به دهه های بعدی کمک کردند و جراحان توانستند تومورها را با کمترین آسیب به بافت سالم از بین ببرند.
سن روبات ها: جراحی با دست آهن
امروز ، در سال 2 ، روبات ها آینده جراحی مغز را تعریف می کنند. سیستم هایی مانند “Raza” و “Da Vinci” با دقت به جراحان در تومورها ، درمان صرع یا کاشت الکترود برای بیماری هایی مانند پارکینسون کمک می کنند. در سال 2 ، اولین عمل جراحی روباتیک مغز در بیمارستان جان هاپکینز انجام شد و از آن زمان تاکنون این فناوری در اروپا ، آسیا و ایالات متحده گسترش یافته است. روبات ها لرزش دست را از بین می برند و با کمک هوش مصنوعی ، بهترین راه برای دسترسی به مغز را ارائه می دهند.
به آینده نگاه کنید مغز و دستگاه
جراحی مغز فقط درمانی نیست. همچنین به بهبود زندگی کمک می کند. رابط های مغز-کامپیوتر (BCI) که با عمل جراحی کاشته می شوند ، به بیماران فلج اجازه می دهد تا ابزارها را با ذهن خود کنترل کنند. اما چالش هایی مانند هزینه بالای فناوری و نیاز به جراحان متخصص وجود دارد. با این حال ، از صخره های دیرینه ای گرفته تا روبات های مدرن ، این مسیر نشان می دهد که انسان همیشه راهی برای نجات ذهن خود پیدا می کند.
منابع: AANS ، NationalGeography ، NCBI ، Hopkinsmedicine
1
منبع: www.khabaronline.ir
