آزادی قبل و بعد از بیان در حکومت پیامبر(ص) / صلح یا جنگ، کدام یک برای پیامبر (ص) مهمتر است؟ آیا افراطیون پیرو اسلام و مکتب پیامبر(ص) هستند؟

گروه اندیشه:چرا پیامبر بر عناصر عقیدتی در قراردادها تاکید نکرد؟ مانند قرارداد صلح حدیبیه. در صلح حدیبیه حضرت علی (ع) مأموریت یافت صلح نامه بنویسد. رسول خدا (ص) در ابتدا چنین بنویسید: بسم الله الرحمن الرحیم; اما سهیل اعتراض کرد و گفت: رحمان را نمی شناسیم. پس از اصرار سهیل با نوشتن «باسمک اللهم» که مورد توافق طرفین قرار گرفت، موافقت شد.

به عنوان مثال، اگر قرار بود مسلمانان بر اساس ایدئولوژی و نیازها در صلح حدیبیه تصمیم بگیرند، پیامبر (ص) هرگز نباید با امضای صلح موافقت می کرد، زیرا قریش به مهمترین نقطه محوری شعار حمله کردند. نهضت جدید، یعنی قلوا لااله الا الله تفالهوا. و در عقد یا قرارداد می خواست نام رحمان الله را حذف کند. یعنی به خدای مهربان توهین کردند و به جای صلح باید مجازات شوند. اما اگر در سیره سیاسی پیامبر(ص) در یک پروسه طولانی به تحقق آرمان ها می اندیشیدند، باید راهبرد صلح را دنبال می کردند و وفادار می ماندند و در یک بازی برد-برد با تاکتیک های مربوطه موافقت می کردند. هر چند بعضی چیزها مخالف اصول ثابت عقلی آنها باشد. این موضوع در میان تندروهای ایرانی جایی ندارد. اما باید گفت که ادیان ابراهیمی و به ویژه اسلام پایه گذار مدیریت جامعه بر اساس نهادینه شدن «قرارداد» اجتماعی هستند. موضوعی که از دید تندروها محل مشکلات جدی است. به عقیده تندروها، قانون از طریق قرارداد اجتماعی در اعراب برخلاف قانون و وحی خدا جایی ندارد و باید کنار گذاشته شود. موضوعی که عمده ترین تفاوت مشروطه خواهان و قانون گرایان بود در رأس قانون اساسی بود.

اما کسانی که معتقدند اصل بر قراردادگرایی است، از منظر جهان بینی و تبیین جهان، بر این باورند که خداوند در کتاب خلقت، هستی و انسان، اساس روابط مبتنی بر رئیس جمهور، عهد و پیمان را بنا نهاده است. و قراردادها این توافق شامل مهلتی برای شیطان است. «پس شیطان تا آخر دنیا از خدا مهلت خواست و خداوند او را مهلت داد» تا آخر دنیا. تا آخر دنیا نه از شیطان و نه انسان سلب قدرت نشده است. و نکته عجیب این است که اولین شکل حکومت اسلامی که با تمرکز قدرت پس از فتح مکه رخ داد، پیامبر (ص) با زن و مرد تجدید پیمان کرد و این تجدید بیعت و عهد، تا ایجاد وفاق و وحدت، منحصراً از صحابه پیامبر بوده و به عقیده برخی بر اساس محدود کردن دایره شرکت کنندگان توافقی نداشته است. در تاریخ طبری، البدایة و النهیه آمده است که در بخش زنان، هند، همسر ابوسفیان، از متعهدین بوده است. او که به دلیل دشمنی با رسول خدا و بت پرستی بدن حمزه در جنگ احد از انتقام خود بیم داشت، در جمع زنان ناشناس ظاهر شد. اما پیامبر هنگام ارائه مفاد بیعت مخالفت کرد و آن را تبعیض علیه زنان دانست. اما پیامبر او را زیر چتر حکومت اسلامی قرار داد و نگذاشتند به او توهین شود. قرآن در آیات 23 و 24 سوره احزاب، پایبندی به عهد و پیمان را از نشانه های ایمان می داند. و پیامبر عهد بست که پیامبر رحمت باشد. در آغاز فتح مکه، عفو عمومی اعلام کرد و به مردم مکه گفت: امروز برای شما ملامت و ملامتی نیست. تو اسیر و غلام بودی: «تو رها شدی؛ همه آزادی». بدون شک با پیام رهایی بخش و بزرگی که صادر شد، نمی شد انتقادات را به قبل و بعد از بیانیه تقسیم کرد. دشمنان سابق امروز همگی خودی بودند و می توانستند علناً انتقاد کنند، حتی اگر به زبان اشتباه باشد. بی شک چنین آموزه هایی در شکل گیری تمدن اسلامی نقش تعیین کننده ای داشت. آموزه هایی که فیلسوفان بزرگی چون هابز، لاک و روسو به تدریج با توجه به عینیت اجتماعی عصر خود به نظریه قرارداد اجتماعی برای دنیای مدرن تبدیل کردند.

با تمام این اوصاف، اکنون مکتب قرارداد گرایی این مرد تاریخ ساز و تمدن ساز نه تنها در ایران رها شده است، بلکه نام او بهانه ای است برای قدرت طلبی بسیاری از تندروها و انحصارات آنها در قالب مخالفت با حقوق مردم. قانون و به زیان آنها دولت سایه تشکیل دهند و توافق بر اساس قانون و یمن بر اساس نظام انتخاباتی را از بین ببرند.

کتاب مرحوم فیراهی گامی در جهت تحکیم قراردادگرایی است

امروز در قالب سازمان های مردم نهاد و سازمان های مردم نهاد برای تقویت و تقویت فرهنگ قراردادگرایی به آن نیاز داریم. از این رو شاید مطالعه کتاب نبوت و عقد؛ داشتن نظریه ای در مورد حکومت مرحوم فیرحی، ضروری است. این کتاب حاصل سه دوره تدریس سیره سیاسی پیامبر اسلام توسط داود فیرحی در دانشگاه تهران در در سال 1397 تا 1399 اکبر محمدی پس از درگذشت خود آن را در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر گردآوری و تحقیق کرد و در سال 1403 به چاپ رساند. . آمده است: فیریحی دوگانگی «اسلام» و «جاهلیت» را در تاریخ جزیرة العرب رد می کند و وضعیت مدینه را در طول دوران جاهلیت تحلیل می کند. . او معتقد است که قبایل عرب توانستند با قراردادها و قراردادهای بین قبیله ای یک خط اقتصادی امن ایجاد کنند (394). از نظر فرهنگی هم از فرهنگ رومی و هم از فرهنگ ایرانی آگاه بودند (395). بر این اساس وضعیت عربستان قبل از اسلام جنگ دائمی نبوده و بر اساس معاهدات و قراردادها وضعیت باثباتی داشتند (74). تشكيل حكومت مدينه و حكومت پيامبر نيز بر اساس قراردادهاي عرفي آن دوره بود (58). این دیدگاه در مقابل یک نظریه نخبه گرا است که معتقد است پیامبر بر اساس نظر و رأی خود بر مدینه حکومت می کرد (54).

وی در ادامه می نویسد: فیرهی هجرت پیامبر(ص) به مدینه را نقطه شروع تشکیل حکومت مدینه می داند که با توافق او و بزرگان مدینه انجام شد (63) اما سند اصلی فیرحی عهدنامه است. از مدینه که در ماه های اول هجری منعقد شد، پیمان مدینه یک دستور نیست، بلکه قراردادی است میان پیامبر، مهاجران، انصار، مشرکان و برخی گروه های یهودی. بر اساس این قرارداد، مدینه به عنوان «حرم» برای ایجاد صلح در منازعات داخلی و جلوگیری از تجاوزات خارجی اعلام شده است (108) اما نصب او مانند «قاضی تحکیم» است. طرفین دعوا را با توافق انتخاب کرده اند (109) به گفته فیرحی، پیامبر در همه قراردادها داور نبوده است هویت های قبیله ای و مذهبی را از بین برد، اما هویت جمعی بزرگتری به نام شهروند مدینه را به آن افزود (121). بر اساس عقد قانون مدینه که در دو قسمت است تشکیل شده است. قسمت اول: قانون داخلی اقوام و گروه های عقیدتی و قانون دوم قانون شهر با توافق جماعات (129). محور این عقد نهی از ظلم و گناه و دشمنی و فساد نسبت به اهل عقد بود (217).

نویسنده در ادامه تأکید می کند: «به گفته فیراهی «در چند سال اول حضور پیامبر در مدینه، قرارداد مدینه توانست انسجام درونی نسبی ایجاد کند و دولت شهر مدینه را تشکیل دهد. از سال ششم قراردادهای جدیدی به آن افزوده شد که یکی از مهم ترین آنها «پیمان صلح حدیبیه» (140) بود که توانست قریش را کنترل کند. قرارداد طائف که یک قرارداد امنیتی بود، بخشی دیگر از مخالفان مدینه را تبدیل به متحد کرد (157). سال نهم هجری دارای ویژگی مهمی است و این سال را «عام الفود» به معنای سال عقود نامگذاری کرده اند، زیرا در این سال تعداد زیادی از قبایل وارد مدینه شده و با پیامبر قرارداد بستند (167). عقد نجران از دیگر عقود مهم پیامبر و نصاری است. پیامبر دین مسیحیان را به رسمیت شناخت و امنیت آنان را در مقابل پرداخت جزیه تضمین کرد (307). فرحی معتقد است که این قرارداد در زمان خلیفه اول تمدید شد، اما خلیفه دوم این پیامبر را شکست و مسیحیان را مجبور به هجرت کرد (317). همچنین عقد مقنعه و خیبر که با یهودیان منعقد شد، مورد توجه فیراهی است (335). »

نویسنده در ادامه با اشاره به اینکه «به گفته فیراهی حکومت پیامبر نه بر اساس تشکیل جنگ بلکه بر اساس نرم افزار قرارداد استوی ادامه می دهد: «بر این اساس، اصل بر صلح و توافق است و جنگ عارضه است.» در همه قراردادها استقلال قبایل به رسمیت شناخته شده است (172) فیراهی پیامبر را نه یک شخصیت انقلابی، بلکه محافظه کار می داند. مصلحي كه در صدد براندازي طبقات اجتماعي نبود (337) پيامبر با قراردادهاي مختلف، نوعي فدراليسم قبيله اي را تشكيل داد كه در آن وحدت اصلي بر پايه دفاعي و نظامي بود (161). نه بر سر قوای نظامی و مسلح، بلکه به صورت قراردادی بود و نظامی گری خلفا، تخطی از سیره پیامبر(ص) بود (355). عهدشکنی و زیر پا گذاشتن قراردادها از سوی قبایل «فیرهی معتقد است که پیامبر مانند یک استراتژیست توانسته بود با عناصر قرارداد حکومتی تشکیل دهد و اسلام را عرضه کند».

بیشتر بخوانید:

هشدار فراستخواه، رحمانیان و میرزایی درباره تهدیدات ففق/پیروزی یعنی ففق با 50 درصد شرکت نکردن در انتخابات/تعمیق ففق با رضایت مردم
چرا ۷۳۱ بانک در حوادث سال ۲۰۱۸ مورد حمله قرار گرفتند؟
روایت میدری از الزامات امنیتی در ایران / بدون توانمندی..
درگیری با نسل دختر قصاب امیدهای انتخابات 1403 را می سوزاند / درگیری نسلی نقشه صهیونیستی است / راه حل; ائتلاف و توافق بر سر مسائل مشترک

216216