تفاوت های یک فرزند و چند فرزند چیست؟

نقل از کردن پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان«چند فرزند» و «تک فرزند» دو اصطلاح پرکاربرد سال های اخیر در بحث خانواده و جمعیت هستند.

اگرچه در گذشته چند فرزندی یکی از بدیهیات جامعه ایران بود و تا دهه شصت خانواده ها اغلب دارای چند فرزند بودند و تک فرزندی معمولاً به دلایل پزشکی یا حوادث ناگوار مانند از دست دادن یکی از والدین پس از تبلیغات اجتماعی برای کم فرزندی، خانواده ایرانی آن را با جان و دل پذیرفتند، به گونه ای که از ابتدای دهه 90 هشدارهای مربوط به پیری جمعیت به گوش رسید.
پیری جمعیت به اضافه نسلی که قرار است جوانی و میانسالی را تنها و بدون خواهر و برادر بگذراند و فرزندانش از نعمت عمه و عمه و عمه محروم شوند.

فارس نوشت: از این رو به مناسبت روز ملی جمعیت به سراغ دکتر اشعری، مشاور و مجری خانواده رفتیم. دکتر اشعری مادر 4 فرزند در دهه 90 است و مزایای آموزشی مهم و کمتری را برای فرزندان خانواده چند فرزند مطرح کرد.

1/ استقلال بیشتر کودکان دارای چند فرزند

در خانواده های چند فرزند استقلال فرزندان بسیار بیشتر از تک فرزندها است و همچنین خیلی زود ظاهر می شود و بیشتر نمایان می شود. کودکانی که تنها یک فرزند دارند نیز به تنهایی مستقل می شوند، اما نه به اندازه آنهایی که چند فرزند دارند. زیرا اغلب ما والدین کنترل کننده هستیم و وقتی چند فرزند داریم با آمدن فرزند بعدی، فرزند یا فرزندان قبلی را از کنترل های شدید خارج می کنیم و در نتیجه استقلال بیشتری پیدا می کنند.

2/ اعتماد به نفس و عزت نفس بیشتر

اعتماد به نفس و عزت نفس دو قله ای هستند که باید در شخصیت همه افراد وجود داشته باشد. اعتماد به نفس معمولا در بحث مهارت های فردی مطرح می شود، اما عزت نفس بیشتر به بعد شخصیت افراد مربوط می شود. اگر فرزندتان بتواند کاری را به تنهایی انجام دهد، به او بدی کرده اید، زیرا مانع رشد او شده اید.

در خانواده تک فرزندی ممکن است کودک تا سه چهار سالگی یاد نگیرد کاری مانند پارچ زدن و ریختن یک لیوان آب را انجام دهد و مادر همیشه این کار را برای او انجام دهد اما در خانواده ای که چند فرزند دارد. ، کودک این کار را در دو سالگی یاد می گیرد و انجام می دهد. انجام هر مهارتی در سن خود باعث ایجاد استقلال می شود و این استقلال حس اعتماد به نفس را به همراه دارد و نتیجه این دو باعث اعتماد به نفس می شود.

گفتن «نمی‌دانم» اشکالی ندارد، اما گفتن «نمی‌توانم» به این معناست که خودم را قادر به انجام این کار نمی‌دانم و این بد است. در این مواقع والدین باید از این کلمات کلیدی آگاه باشند.

3/ انحصارگرایی و فردگرایی کمتر

معمولاً انحصارگرایی و فردگرایی در فرزندان خانواده های چند فرزند کمتر است. نسلی که با فردیت و انحصار رشد می کند همه چیز را برای خودش می خواهد و در هر اتفاقی فقط به دنبال منافع شخصی خودش است. والدین خانواده های چند فرزند در صورت مدیریت صحیح می توانند از تقویت حس انحصارطلبی و فردگرایی جلوگیری کرده و در عوض با تقویت «درک عمومی» این گونه رفتارها را در فرزندان خود کنترل کنند.

البته فضای فعلی به گونه ای است که خواه ناخواه این حس به بچه ها القا می شود اما خانواده می تواند آن را کنترل کند. کنترل این موضوع در خانواده های دارای فرزند آسان تر است. ما در جامعه به «تفاهم کلی» نیاز داریم. اینکه همه از چیزی استفاده کنیم که برای همه است و مشترک است و هرکس آن را برای خودش نمی خواهد، یعنی به جای مالکیت، اشتراک و اعتماد داشته باشد.

4/ رشد جمعی و اجتماعی شدن بیشتر

رشد جمعی و اجتماعی شدن در خانواده های پر فرزند بیشتر است. به عنوان مثال، هنگام تماشای تلویزیون، همه آنها با هم تصمیم می گیرند که چه چیزی را تماشا کنند. گاهی کوتاه هستند. گاهی سعی می کنند همدیگر را راضی کنند. یعنی گوش دادن به نظرات دیگران، رفتار صحیح در مقابل نظر مخالف، تسلیم شدن و پذیرش. چنین چالش هایی باعث افزایش رشد جمعی می شود. علاوه بر این، قوانینی که در خانواده های چند فرزند وجود دارد نیز به این امر کمک می کند. زیرا آزادی مطلق در تربیت فرزندان قابل قبول نیست و نباید این گونه باشد که فرزندان ما هر وقت خواستند تلویزیون ببینند.

5/ روحیه حمایتی و حمایت بالاتر

کودکان خانواده های چند فرزندی بیشتر از سایر فرزندان خانواده های دیگر روحیه حمایت را می آموزند. البته محافظت و مراقبت با زور و مجازات بی فایده است. گاهی می بینیم که بچه ها در خانه با هم دعوا می کنند، اما گاهی خیلی خوب از هم حمایت می کنند و از هم مراقبت می کنند.

6/ روابط اجتماعی بهتر و رشد فکری بیشتر

کودکی که در خانه‌ای بدون خواهر و برادر تنها زندگی می‌کند، قطعا در زمینه‌های مختلف بسیار کمتر از کسی که با افراد بیشتری زندگی می‌کند، رشد می‌کند. زیرا فردی که با افراد مختلف سروکار دارد، دانش و مهارت او افزایش می یابد و حتی از طریق این ارتباط متوجه کمبودهای خود می شود. او باید بتواند خود را با دیگران وفق دهد و حساسیت های خود را کنار بگذارد، در نتیجه رشد بیشتری خواهد داشت. اگر دقت کنید ارزشمندترین نظامی که اسلام برای ما قرار داده مربوط به اجتماع است نه فرد!

نماز جماعت، قناعت، ایثار، ایثار، صله رحم، انفاق، انفاق و… همه حکایت از جمع گرایی اسلام دارد.

7/ صبر بیشتر

بچه های بزرگ خانواده های چند فرزند معمولا صبورتر هستند زیرا در این خانواده ها نوبت گرفتن و صبور بودن بارزتر و بیشتر است. به عنوان مثال، کودکان بزرگتر هنگام نوشیدن آب منتظر می مانند تا بچه های کوچکتر آب بنوشند یا به نوبه خود یاد می گیرند که از وسایلی مانند تبلت یا تلفن کودکان استفاده کنند.

8/ جمع گرایی به جای فردگرایی

اگر به الگوی تربیتی فرزندان در خانواده های پرجمعیت نگاه کنید، آنها عادت ندارند به تنهایی چیزی بخورند یا چیزی بخورند که خواهر و برادرشان از آن محروم هستند. این تقسیم شادی و لذت در این کودکان بسیار بیشتر از دیگران دیده می شود. به گونه ای که می خواهند غذای خود را حتی اگر اندک باشد با خواهر و برادرانشان تقسیم کنند.

9/ فداکاری بیشتر

ایثار یکی از زیباترین روحیه هایی است که در خانواده های پر فرزند دیده می شود. مثلاً اگر می خواهید یک غذا را بین سه بچه تقسیم کنید. و اگر یکی از آنها آن غذا را بیشتر از بقیه دوست داشته باشد، معمولاً می بینیم که حاضرند سهم خود را کم کنند یا از آن صرف نظر کنند تا خواهر و برادرشان بیشتر از آن لذت ببرند. آنها همچنین در دادن دفترچه ها و کتاب ها یا وسایل شخصی خود قوی تر هستند و ممکن است ابزاری مانند خودکار را در اختیار شخص دیگری قرار دهند حتی اگر خودشان به آن نیاز داشته باشند.

اما والدین باید بدانند که عدالت بین فرزندان با برابری متفاوت است. آنها باید عدالت را برقرار کنند نه برابری. مثلاً اینطور نباشد که چون برای یکی از بچه ها لباس لازم را خریده اند، برای بقیه هم باید بخرند. این برابری است و بچه ها ممکن است مطالباتی را مطرح کنند و خواسته های خود را به عنوان نیاز نام ببرند.