تعامل امام علی با افراد جامعه چگونه بود؟

گل مظفری پور: چرا امام علی به مردم سالاری اعتقاد داشت و به آن عمل می کرد؟ چرا برخی از ائمه فرصت ایستادگی در برابر دشمنان را نداشتند؟ حضور فعال و تعامل مردم تا چه اندازه برای پیشبرد اهداف حکمرانی ضروری است؟

حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی خراسانی، وی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، نویسنده و مدرس دانشگاه و حوزه است. او صاحب ۱۲ کتاب است که یکی از آنها را با نام «گامی کوچک برای مردم بزرگ» پس از چهار سال حضور در شورای اسلامی نوشته است.

از ایشان در مورد اهمیت توجه به مردم از منظر حضرت علی (علیه السلام)، نحوه تعامل ایشان با مردم و ضرورت حضور مردم در جامعه برای تحقق اهداف حکومت داری پرسیده ایم.

در ادامه گفتگو پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان آربا محمدعلی رضایی خراسانی می خوانید:

دیدگاه امام علی (علیه السلام) در مورد مردم سالاری چگونه بود؟

امیرالمومنین علیه السلام به مردم نگاه خاصی داشت. برای درک اهمیت این موضوع می توان گفت که در نامه ای به حاکم مصر چنین توصیه کرده است: «به مردم توجه کن زیرا مردم یا برادران دینی تو هستند یا کسانی که مانند تو هستند. خلقت.”

ولي حق با آنكه از جانب خداوند على على تعالى است و مورد عنايت پروردگار مد قرار گرفت و در واقعه غدير از طرف پيامبر منصوب شد، با وجود اينكه خليفه به ناحق انتخاب شد و مردم به آن توجه داشتند. به پیروی از خلیفه، اما آنها هنوز هم توجه مردم. امام از مشاوره در امور گرفته تا رسیدگی به خانواده های محروم و مضطرب عنایت خاصی داشت، ولایت آنها را پذیرفت و به فقرا و نیازمندان بیت المال توجه داشت.

وضعیت کنونی جامعه ما چقدر شبیه به قوم امیرالمومنین (علیه السلام) است؟

مقام معظم رهبری به این موضوع توجه دارند و امسال نیز اعلام کردند که تولید با مشارکت مردمی انجام می شود لذا به فرموده امام جامعه مردم مورد توجه ویژه هستند. حال اینکه چقدر در اجرای این وظیفه موفق هستیم بحث دیگری است. شاید نتوان آنچه را که ما و اسلام می خواهیم اجرا کرد اما تا حدودی می توانیم جامعه را به سطح مطلوب نزدیک کنیم. مثلاً انتخاباتی که هر ساله در کشور برگزار می شود نشانه توجه و نگاه به مردم است که مردم بر اساس سلیقه خود مسئولان را انتخاب می کنند.

امام علی (علیه السلام) چگونه با مردم ارتباط داشت؟

در مقامی که امیرالمؤمنین علیه السلام بود، شاید نیازی به مشورت با اطرافیان نداشته باشد، اما در عین حال با اطرافیان و کسانی که به آنها اهمیت می داد، مشورت می کرد. وقتی تصمیم می گرفت برای منطقه ای حاکم تعیین کند، حتماً با افراد خاص خود مشورت می کرد و فردی را انتخاب می کرد که توانایی انجام کار را داشته باشد.

امیرالمومنین علیه السلام بسیار به مردم توجه داشت و پیشبرد اهداف جامعه را منوط به حضور مردم و نقش بسیار خوب آنان می دانست و می دانست که کاری از پیش نمی رود. اگر مردم حضور نداشتند

در مثالی می توان به توجه پیامبر به حضور و همراهی با مردم اشاره کرد. چون دید مردم مکه کمتر به او تمایل دارند، برای مقدمات به مدینه مهاجرت کرد، زیرا مردم مدینه آمادگی بیشتری برای حمایت و یاری از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم داشتند.

پس از آمدن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به مدینه، مدتی بعد امیرالمومنین علیه السلام با عده ای به مدینه آمدند. امیرالمومنین علیه السلام با همراهی و همکاری مردم توانست اسلام را ترویج دهد و با مخالفان اسلام مبارزه کند.

نقش مردم در مبارزه با مخالفان تا چه اندازه برای ائمه ضروری بود؟

بدون اغراق یکی از ویژگی های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه السلام و سایر ائمه مهربانی و توجه مردم به مردم بود. جنگ با مخالفان اسلام فقط با حضور مردم امکان پذیر بود.

گاهی عده ای نزد امام می آمدند که چرا قیام نمی کنید؟ گفتند صعود ما در گرو حضور و همراهی مردم است. اگر مردم نباشند، امکان قیام و مبارزه با مخالفان وجود ندارد. این پاسخی است که از امام صادق (علیه السلام) و برخی ائمه دیگر نقل شده است که ما کسی را نداریم که با او بجنگیم.

عدم همراهی مردم با امام حسن علیه السلام به جایی رسید که ایشان با معاویه قرارداد صلح امضا کردند، هرچند معاویه به صلح نامه عمل نکرد و آن را زیر پا گذاشت. در هر صورت این مشکل به دلیل عدم حضور افراد به وجود آمد.