گل مظفری پور: امام علی چگونه بین مردم هماهنگی و همدلی ایجاد کرد؟ چه برنامه هایی برای اداره مردم داشت؟ مردم برای همزیستی مسالمت آمیز چه باید بکنند؟ آیا موفقیت یک جامعه فقط به تلاش دلالان گره خورده است؟
با حجت الاسلام والمسلمین اصغر محمدی همدانی این نویسنده و استاد دانشگاه ویژگی های جامعه همدل، مسئولیت مردم برای همزیستی مسالمت آمیز، دستگاه های مسئول در ترویج سبک زندگی اسلامی و مسئولیت عوامل موثر بر زندگی مردم را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
گفتگو پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغان با اصغر محمدی همدانی می خوانید:
امام علی علیه السلام در اداره جامعه خود چه برنامه هایی را دنبال می کرد؟
چهارده قرن پیش امیرالمومنین علیه السلام در بیانیه ای حق حکومت بر مردم و مردم بر حکومت را برشمرد و فرمود: ای مردم! در مرحله اول باید یک برنامه ریزی دقیق و بلند مدت برای زندگی شما داشته باشم در مرحله سوم باید وضعیت علمی جامعه را ارتقا دهم من فرهنگ عمومی جامعه را بازسازی خواهم کرد.
من معتقدم کشورهای توسعه یافته یا کشورهای در حال توسعه یا آگاهانه بر اساس تجربیات خود به این نیم خط نهج البلاغه امیرالمومنین علیه السلام عمل می کنند. کشورهای پیشرفته دنیا یا کشورهای در حال توسعه برای 50 سال آینده برنامه ریزی های بلندمدت کرده اند، در حالی که امام این توصیه را چهارده قرن پیش کرده است.
امروزه دنیای پیشرفته تمام توجه خود را معطوف به موضوع اقتصاد کرده است. شاخص دیگری که دنیا روی آن کار می کند ارتقای علمی جامعه است، کشورهای پیشرفته تمام تلاش خود را می کنند تا با استفاده از آخرین یافته های علمی برای پیشبرد اهداف کشور خود برنامه ریزی کنند.
یکی از برنامه های مقام معظم رهبری حمایت همه جانبه از پیشرفت علمی کشور است و در دیدارهایی که با دانشجویان، نخبگان و مراکز علمی دارد تمام تلاش ایشان در جهت اعتلای علمی ایران است.
یکی از نکاتی که در بیان امام علی (علیه السلام) آمده فرهنگ عمومی جامعه است، منظور ایشان این است که افراد جامعه باید به یکدیگر احترام بگذارند، خوش بین باشند، خوش بین باشند، تعامل داشته باشند و دلسوز باشند.
مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی پس از بازگشت از سفر به کشورهای اروپایی در پاسخ به سوال خبرنگار گفت: در این سفر هیچ مسلمانی ندیدم اما همه برنامه هایشان اسلامی بود. در سفر دیگری که به مصر رفته بود نیز گفت که در این سفر مسلمانان را دیدم اما خبری از برنامه های اسلامی نبود.
وقتی امیرالمومنین می گوید باید فرهنگ عمومی جامعه را ترویج دهم، یعنی حاکم باید فرهنگ سازی کند. اگر می خواهیم فرهنگ عمومی جامعه هم بالا برود، نباید از یکدیگر سوء استفاده کنیم، با هم درگیری نداشته باشیم، مهربان باشیم، حقوق همدیگر را رعایت کنیم، زن، مرد، پیر، جوان و کودک باید به حقوق خود راضی باشند. .
از راه های اجرای برنامه های امام علی در جامعه چه می دانید؟
راه های عملی را برای عمل به توصیه های ائمه می دانم. به نظر من باید سبک زندگی ائمه در جامعه توسعه یابد. متاسفانه ما بر اساس سیره ائمه کار و زندگی نکرده ایم، نتوانستیم جامعه را با این سبک آشنا کنیم.
ریشه این کمبودها کجاست؟ مسئولان ما این کار را نمی کنند یا دست های دیگری در کار است؟
کسانی که در رأس امور هستند سعی در اجرای این سبک حکومتی دارند، اما همین الان اگر از شخصی بخواهید 10 دقیقه از سبک زندگی امام صادق (علیه السلام) صحبت کند، نمی تواند. اگر ائمه با استفاده از سبک هماهنگی کنند سیره رسول الله یک سبک زندگی قرآنی مبتنی بر خیرخواهی، نصیحت و مدارا را برای جهان بشریت ارائه کرده است.
کتابی با عنوان «مدیریت نگرش ها» با استفاده از منابع سیره ائمه اطهار نوشته ام. آنها در توصیه های خود بر مدارا در زندگی، خانواده، خیابان، بازار، خیابان، مدرسه و دانشگاه تاکید دارند. ما باید بر مدارا، خیرخواهی، نصیحت، محبت، مهربانی و عشق تمرکز کنیم.
دستگاه های اجرایی در ایجاد سبک زندگی اسلامی چقدر تلاش کرده اند به فرمایشات ائمه اطهار(ع) نزدیک شوند؟
نهادهای مختلفی در صدد اجرای این مهم هستند. خطیب روز جمعه در تمام شهرهای کشور هر هفته مردم را به زندگی معقول و منطقی بر اساس سبک زندگی ائمه که برگرفته از قرآن و نهج البلاغه است توصیه می کند.
تشکلی عریض و طویل که قبلا وجود نداشت، اکنون در اقصی نقاط کشور تحت عنوان «سازمان تبلیغات اسلامی» در راستای این رسالت فعالیت می کند.
وزارت ارشاد با بودجه دولت در حوزه های هنری، فرهنگی، سینما، تئاتر و ابزارهای جدید این سبک زندگی را به شکل گسترده تری ترویج می کند.
بالاتر از همه این سازمان ها، سازمان صدا و سیما با تولید برنامه های مختلف، سازمان آموزش و پرورش و اکثر آنها دانشگاه های مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در این زمینه با گستره عجیبی تلاش می کنند. نهادهای فرهنگی، علمی و رسانه ای به شدت این هدف را دنبال می کنند.
تنها نکته این است که تخصیص سازمان و بودجه برای اجرای سبک زندگی اسلامی کافی نیست، پس رضایت مردم چه می شود؟
دولت برای رسانه ها وظایفی را محول کرده است و صدا و سیما به عنوان مهم ترین مرکز تبادل افکار و فرهنگ محسوب می شود که می تواند در ساخت و ساز ارتقای فرهنگی نقش اساسی داشته باشد.
نمی خواهم بگویم آموزش و پرورش چقدر در موفقیت دانش آموزان موفق بوده است، اما این سازمان حتی در روستایی که فقط یک نفر در آن تدریس می کند این بستر را در اختیار معلمان قرار داده است.
اینکه مرکز و نهادی که به این امر اختصاص دارد یک بحث است، اینکه این سازمان ها درصد موفق هستند یک بحث است، اینکه این وظیفه دولت است یک بحث است، اینکه دولت بستر را آماده کرده است بحث دیگری است. حالا من مسئول که نمی توانم وظایفم را انجام دهم بحث دیگری است. دولت تسهیلات می دهد اما دستورالعمل اجرا نمی شود.
به نظر من دولت در این زمینه کوتاهی نکرده است اما کسانی که در راس امور هستند باید توجه کنند. شما عملکرد مسئولان صدا و سیما را در چند دوره بررسی می کنید. صدا و سیما یکی است اما نقش مدیران متفاوت است.
برای اجرای این دستورالعمل ها چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟
در اینکه دولت و نظام در تلاش برای اجرای این دستورالعمل ها هستند شکی نیست، اما نیاز به افزایش نظارت است. نظارت همگانی همان مسئولیت امر به معروف و نهی از منکر است. تحویل داده شود یعنی ما می توانیم جامعه را با جدیدترین ابزارهایی که دنیا استفاده می کند به روز کنیم.
یکی از ابزارهای رسانه ای موبایل است، چه بخواهیم و چه نخواهیم همه افراد خانواده حتی دانش آموزان مقطع ابتدایی گرایش عجیبی به این وسیله ارتباطی دارند. همه دنیا روی این ابزار کار می کنند، ما باید آسیب شناسی را تحلیل کنیم، برنامه های جدیدمان را ارائه کنیم تا نسل جوان بهتر از تلفن همراه استفاده کنند.
اینترنت یکی دیگر از ابزارهای روز است. می توانیم با تقویت اینترنت و نظارت و برنامه های منسجم و به روز با ابزارهای جدید این وظیفه عمومی را تقویت و جامعه را هدایت کنیم.
نهادهای فرهنگی باید آخرین یافته های جهانی را با رعایت قوانین اساسی تشخیص داده و در اختیار نسل جوان قرار دهند.
به تاثیر حضور خطیبان جمعه اشاره کردید، از محبوبیت برخی ائمه جمعه در بین مردم چه می دانید؟
امام جمعه رستگار است که با مردم باشد و با آنها بنشیند و برخیزد، سبک زندگی او مانند سبک زندگی مردم است. مرحوم آیت الله سید محمدعلی آل هاشم که از دوران مدرسه با بنده همکلاسی بودند، در مسابقات تیم تراکتورسازی شرکت می کردند، دستور دادند محافظان ایشان را بردارند، با اتوبوس رفتند، به سینما رفتند. سبک زندگی او بر اساس سبک زندگی اسلامی و با مردم بودن و زندگی با مردم بود.
این یکی از توصیه های علی (علیه السلام) در نامه های نهج البلاغه است که بنده و دکتر غلامعلی شجاع منظری کتاب «پیام ها و نکاتی در نامه های نهج البلاغه» را درباره آن نوشته اند. “.
رضایت عمومی زمانی حاصل می شود که مردم به وضوح، شفاف و دقیق سطح زندگی ائمه جمعه را مشاهده کنند. ائمه جمعه باید مردمی باشند و مردم رفتار آنها را در همه زمینه ها ببینند، در اجتماع در بین مردم حضور داشته باشند و مردم ببینند که چگونه سبک زندگی آنها و نزدیکانشان از مردم جدا نیست.
من هیچ امام جمعه ای را نمی شناسم که سطح زندگی اش بالاتر از متوسط و پایین ترین سطح جامعه باشد. ائمه جمعه فقط با درآمد حاصل از تدریس و تبلیغ و تحقیق زندگی می کنند.
یکی از ویژگی های امام علی (علیه السلام) را می توان در سبک زندگی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری نام برد که هم سطح زندگی مردم عادی بوده و هست.
منبع: www.khabaronline.ir