محمدحسین نجفی کلباسی کیست؟ مسافر ناشناس کتابخانه های جهان

آیت الله محمدحسین نجفی کلباسی; وی دانشمندی از اصفهان و از خانواده ای بسیار آگاه بود که در نوجوانی برای کسب علوم دینی به نجف مهاجرت کرد.
نسبت فامیلی محمدحسین نجفی کلباسی به مالک اشتر می رسد، او از علمای گمنام و صاحب ده ها اثر ارزشمند است. او نگاه ویژه ای به جمع آوری نسخه های خطی اسلامی داشت. به همین دلیل به بسیاری از کتابخانه های مهم جهان سفر کرد و با شناسایی آثار ارزشمند، از آنها کپی برداری کرد.

پایگاه اندیشه و فرهنگ مبلغانبه مناسبت هجدهم آبان ماه 1334، سالروز درگذشت آیت الله محمدحسین نجفی کلباسی، نقل ازی از زندگی، شخصیت و آثار گمنام ایشان تقدیم شما علاقه مندان می شود:

بیوگرافی

محمدحسین نجفی کلباسی در سوم شعبان در اصفهان به دنیا آمد. نام خانوادگی آنها ابتدا کرباسی و سپس کلباسی شناخته می شد.

این خاندان که در اصفهان از علم و اعتبار بالایی برخوردار بوده و از مروجین شرع مقدس بوده اند، نسبت به مالک اشتر از فرماندهان و یاران خاص حضرت علی (علیه السلام) می باشند. در اواخر قرن سیزدهم، علاقه این خانواده به علم و دانش باعث شد که به نجف اشرف مهاجرت کنند و در آنجا از جایگاه علمی ویژه ای برخوردار بودند.

آموزش و پرورش و اساتید

محمدحسین در جوانی به فراگیری قرآن و ادبیات عربی و فارسی پرداخت و در اوایل بلوغ به فراگیری علوم دینی و فراگیری فقه و اصول و کلام پرداخت. وی کتاب «شرح لمعه» از مشهورترین کتاب فقه شیعه را نزد فقیه کامل میرزا محمدحسن قاضی عسکر آموخت. در همین ایام بود که شرح ویژه ای برای کتاب «باب هادی عشار» تألیف علامه حلی نوشت.

محمدحسین پس از گذراندن علوم مقدماتی در اصفهان، در سال 1340 هجری شمسی در 17 سالگی برای اخذ درجه علمی به نجف رفت، اما تحصیل علم عطش او را سیراب نکرد.

علم رجال را نزد آقا سید ابوتراب خوانساری و سطوح را نزد سید آقا ابراهیم استهباناتی و شیخ عبدالحسین رشتی آموخت. وی دروس عالی فقه و اصول را نزد آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، آیت الله ضیاءالدین عراقی و آیت الله شیخ محمدکاظم شیرازی آموخت.

حکمت و فلسفه را نزد مرحوم شیخ مرتضی طالقانی و سید حسین بادکوبایی و کلام را نزد شیخ محمد جواد بلاغی آموخت.

پس از هشت سال اقامت در نجف

پس از هشت سال اقامت در نجف و کسب علم، در سال 1348 به اصفهان بازگشت و در محضر آیت الله حاج سید محمد صادق خاتون آبادی به فراگیری فقه پرداخت. در آن کلمات عربی و کلمات قصار را که در قرآن و سنت آمده است به همراه گویندگان و ناقلان آنها گردآوری کرده است.

پس از مدتی به نجف اشرف بازگشت و در محضر آیت الله سید عبدالهادی شیرازی و شیخ حسین حلی دروس فقه و اصول را به پایان رساند و کتاب های متعددی تألیف کرد.

به منزل و مجالس منزل سید جمال الدین گلپایگانی و شیخ عبدالرسول جواهری زیاد می رفت تا از فضایل و کمالات اخلاقی و اندوخته های علمی آنان بهره نگیرد.

تدریس و تحقیق

محمد حسین در سال 1360 هجری قمری در سن 37 سالگی برای کسب معنویت به حج رفت، پس از یک سال و دو ماه اقامت در مکه و مدینه به نجف بازگشت و به تدریس و تألیف پرداخت. 17 سال بعد در سن 54 سالگی برای معالجه به تهران آمد و پس از بهبودی نسبی، پزشکان اجازه بازگشت به عراق را به او ندادند و به همین دلیل در ایران ماند و برای ادامه تحصیل و تدریس قم را انتخاب کرد. .

با وجود استعداد سرشار و توانایی های علمی، در گمنامی زندگی می کند و از سال 1378 در سن 55 سالگی که به قم مهاجرت کرد، در خانه ای محقر و اجاره ای و به دور از تشریفات زندگی می کند. درس خارج فقه و اصول او در مدت کوتاهی محل جمع بسیاری از دوستداران علم و فضل شد.

سفر به کتابخانه های جهان

او علاوه بر تدریس و تحقیق، برای به دست آوردن حقایق، رنج سفر به کتابخانه های بزرگ و معتبر جهان را متحمل شد و برای کسب حقایق تاریخی و علمی، سفرهای مختلفی به کتابخانه های مختلف جهان داشت. او که با کتاب ها و کتابخانه ها زندگی می کرد، کتابخانه ای نفیس داشت که حاوی نسخه های خطی بسیاری بود که از سراسر جهان جمع آوری شده بود.

مرکز میکروفیلم نور ایران و هند در معرفی فهرست میکروفیلم نسخ خطی فارسی و عربی خود به مناسبت گرامیداشت فعالیت علمی آن مرحوم، به این شرح اشاره می کند:
«اهدا: این مجموعه گرانبها که گواهی مهم تلاش علمی علمای بزرگ اسلام در طول قرون متمادی است، تقدیم به روح آیت الله شیخ محمد حسین کلباسی، بزرگمردی است که تمام عمر شریف خود را در گوشه ای از گمنامی سپری کرد. در راستای احیای آثار ناشناخته اندیشمندان بزرگ اسلامی ارائه شده است.

آثار و تصنیف ها

محمدحسین نجفی کلباسی همیشه با قلم و دفتر سر کلاس می آمد و آنچه را که استاد به او می آموخت ثبت می کرد تا سرمایه ای جاودانه برای آیندگان و مکتب پویا شیعه باشد. وی با تقریر اساتید مشهوری چون مرحوم آقا ضیاءالدین عراقی و مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی سهم بسزایی در گسترش و تقویت فقه و فرهنگ شیعه داشته است.

آثار او که به جز دو نسخه همگی نسخه خطی است به شرح زیر است:

1- حدیث غریب.

2- شرح ثروت مختار خراسانی.

3- شرح عروة الوقحی.

4- وسایل دستیابی به اصول اصولی ( تقریرات آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی در فقه و اصول).

5- تقریرات آیت الله آقا ضیاء عراقی (این تقریرات یک دوره کامل اصول است که توسط جامعه مدرسین در حال انتشار است).

6- تقریرات فقه آیت الله میرزا عبدالهادی شیرازی.

7- فضایل اهل بیت علیهم السلام.

8- شرح باب 11 علامه حلی.

9- غریب و قصار الکلام الکتاب و سنت.

10- برخی فقه مانند کتاب طهارت و نماز و غیره.

11- تقریرات آیت الله شیخ حسین حلی.

12- غریب القرآن، در چند جلد. (وی در این کتاب آیات قرآن کریم را بر اساس موضوع دسته بندی کرده است).

موقعیت اجتماعی و مذهبی

آیت‌الله شیخ محمد حسین کلباسی دارای ویژگی‌هایی بود که ایشان را از سایر علما جدا می‌کرد. مترجمان به اتفاق گفته اند: وی از علما و فقهای برجسته حوزه های علمیه نجف و قم، فقیه عادل، فاضل، کامل و زاهد، با عنوان نسب، دارای مقام علم و عمل بود.

در رفع نیازهای عمومی مردم، انجام امور خیریه و دستگیری نیازمندان بسیار تلاش می کرد و برای رفع مشکلات مردم از هیچ کاری دریغ نمی کرد. از شرف و معرفتی که خداوند به او عنایت کرده بود ذره ای درنگ نکرد و خانه اش خانه امنی خاص و عام برای مردم بود.

افراد زیادی برای مطالعه و استفاده از نکات علمی و اخلاقی نزد او می آمدند و کتاب های علمی و اخلاقی او را به امانت می گرفتند و او از چیزی امتناع نمی کرد; به این ترتیب او متاسفانه دو نسخه خطی از بهترین کتاب هایش را از دست داد.

آیت الله کلباسی دارای حسن سابقه و اخلاق نیکو بود، مقید به آداب و مناسک و ادعیه بود و همواره بسیاری از سوره های قرآن و نماز را تلاوت و حفظ می کرد. او سوسیس پرهیزگاری بود که خانه دل را به نور تقوا و تهذیب روح روشن می کرد; یاد خدا روحش را آرام کرد و معارف اهل بیت علیهم السلام مخفیگاهش را زیبا کرد.

مرگ

آیت الله محمد حسین نجفی کلباسی در روز دوشنبه نهم رجب 1418 هجری قمری پس از 40 سال اقامت در قم در سن 95 سالگی دعای حق را بیان کرد و پیکر مطهرش با تشییع باشکوه و پس از اقامه نماز آیت الله محمدتقی بهجت به خاک سپرده شد. بر پیکرش در یکی از اتاق ها صحن حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها تشییع شد.

منبع: تهیه شده در تحریریه پیامبر